Zaburzenia funkcji stawu skroniowo-żuchwowego a ortodoncja

Pomimo powszechności występowania takich przypadków, tylko niektóre z nich są prawidłowo diagnozowane i leczone. W większości dolegliwości te powodują u pacjenta przewlekły ból. Widać to często w gabinecie ortodontycznym. Badania wykazują, że częstość występowania objawów i oznak ze strony stawów skroniowo-żuchwowych to 35-72%.

Zgodnie z informacjami zawartymi w artykule opublikowanym w American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, większość pacjentów leczonych ortodontycznie ma objawy lub oznaki ze strony stawów skroniowo-żuchwowych. Jaka jest właściwa strategia postępowania z tymi pacjentami? Właściwa, tzn. taka, która pozwala uniknąć sytuacji, kiedy przyczyny problemu szuka się w procesie leczenia ortodontycznego.

Pacjenci i rodzice pacjentów są obecnie bardziej świadomi niż kiedykolwiek i coraz trudniej przekonać ich, że zaburzenia ze strony stawów skroniowo-żuchwowych nie mają nic wspólnego z leczeniem ortodontycznym.

Dostępne dane z piśmiennictwa nie są jednoznaczne w kwestii wpływu różnych technik leczenia ortodontycznego – z ekstrakcjami lub bez ekstrakcji zębów – na rozwój i leczenie zaburzeń dotyczących stawów skroniowo-żuchwowych. Zwykle jesteśmy świadomi istnienia problemu, ale nie zawsze wiemy, jakie zmiany należy wprowadzić do schematów leczenia, aby uniknąć koncentrowania się na stawach skroniowo-żuchwowych?

Przyczyny i metody leczenia są obecnie przedmiotem gorącej dyskusji. W kilku głośnych sprawach sądowych uznano nawet, że przyczyną problemów ze strony stawów skroniowo-żuchwowych były ekstrakcje zębów.

Przez lata w celu zapobiegania zaburzeniom w zakresie tych stawów ortodonci stosowali u pacjentów aparaty czynnościowe. Nie ma jednak technik usankcjonowanych wynikami badań naukowych, które potwierdzałyby słuszność tego, co każdego dnia robimy w gabinecie. Czy stosowane techniki poprawiają, czy potencjalnie pogarszają sytuację w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych? Musimy znaleźć odpowiednich specjalistów, którzy zapewnią lekarzom praktykom odpowiednie wsparcie, skuteczniejsze niż dotychczas.

Zakres niniejszego artykułu odbiega znacznie od obszernych prac na temat zaburzeń dotyczących stawów skroniowo-żuchwowych, problemów czaszkowo-szczękowych i bólu mięśniowo-twarzowego. Jednak większość z nich jest bardzo odległa od codziennych problemów spotykanych w gabinecie ortodontycznym.

Lekarze ortodonci powinni wiedzieć, że ich absolutnym obowiązkiem jest pełne badanie każdego pacjenta w kierunku zaburzeń ze strony stawów skroniowo-żuchwowych. Podczas każdej konsultacji nowego pacjenta należy ocenić stan tych stawów oraz zadać pacjentowi pytania dotyczące występowania najczęstszych objawów, takich jak bóle głowy, uszu i oczu, a także klasyczne objawy zaburzeń wewnątrztorebkowych.

Zawsze może pojawić się pytanie, czy pacjent miał już jakieś objawy przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego. Bez dokumentacji nie masz w takiej sytuacji nic na swoją obronę. Konieczne będzie także porównanie z wynikami badań przeprowadzonych w trakcie i po zakończeniu leczenia ortodontycznego. Wielu ortodontów już to robi, ale powinno to stać się powszechną praktyką.
Ortodonta może zawsze być zaangażowany w problem dotyczący stawów skroniowo-żuchwowych. Nie ma dowodu na zależność pomiędzy leczeniem ortodontycznym i chorobami stawów skroniowo-żuchwowych, wiadomo jednak, że pozycja i czynność wyrostków kłykciowych jest bezpośrednio zależna od struktur wewnątrz jamy ustnej. Dlatego działania lekarza ortodonty mogą wywierać wpływ na stawy skroniowo-żuchwowe. Jest to jednak kwestia anatomii, a nie prawa.

Dlaczego zatem u tak wielu naszych młodych pacjentów występują zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego? Czy to wczesna postać choroby degeneracyjnej? A jeśli tak, to dlaczego ten problem jest tak częsty?

Nowa teoria zaburzeń ze strony stawów skroniowo-żuchwowych – wygodny rozejm
- Zaburzenia dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych mogą być wywołane urazem stawów, który prowadzi do bólu w mięśniach czaszkowo-szczękowych.
- Nieprawidłowe nawyki mięśniowo-czynnościowe: niemowlęcy typ połykania, wtłaczanie języka między zęby i oddychanie przez usta powodują dystalizację i urażanie wyrostków kłykciowych 2.000 razy dziennie. Urażanie stawów skroniowo-żuchwowych rozpoczyna się we wczesnym wieku i wyjaśnia częste występowanie dolegliwości ze strony stawów skroniowo-żuchwowych u dzieci i młodzieży.
- Nieprawidłowe nawyki mięśniowo-czynnościowe powodują zarówno wady zgryzu, jak i choroby dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych.
Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomogą uniknąć problemów prawnych związanych z zaburzeniami ze strony stawów skroniowo-żuchwowych:
- Podczas pierwszej konsultacji zidentyfikuj wszelkie objawy i oznaki dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych.
- U każdego nowego pacjenta przeprowadzaj badanie mięśni i palpacyjne badanie stawów skroniowo-żuchwowych.
- Przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego przeprowadź ocenę ryzyka ze strony stawów skroniowo-żuchwowych.
- Zawieraj w swoich planach leczenia odpowiednie stwierdzenia dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych.
- Podczas pierwszej konsultacji przeprowadzaj analizę dysfunkcji tkanek miękkich, aby zidentyfikować faktyczne przyczyny zaburzeń ze strony stawów skroniowo-żuchwowych. Pacjent z niemowlęcym typem połykania i wtłaczaniem języka między zęby może być skutecznie leczony ortodontycznie, ale jeśli te nawyki nie zostaną skorygowane, problemy ze strony stawów skroniowo-żuchwowych mogą nie ustąpić albo nawet się zwiększyć.

Jeśli wada zgryzu zostanie uznana za przyczynę problemów ze strony stawów skroniowo-żuchwowych, a w trakcie leczenia ból nasila się, to oznacza to poważny problem. Jak wiemy, leczenie wady zgryzu nie zawsze powoduje ustąpienie dolegliwości ze strony stawów.