Ocena porównawcza stabilizacji pierwotnej implantów tytanowych i cyrkonowych

Pomiar stabilizacji pierwotnej implantów stomatologicznych jest ważną czynnością w kompleksowym leczeniu implantologicznym. Stabilność implantu jest jednym z podstawowych warunków wstępnych do osiągnięcia prawidłowej osteointegracji. Stabilizacja pierwotna osiąga najwyższy poziom tuż po implantacji z powodu mechanicznej kompresji kości i obniża się z czasem na rzecz stabilizacji wtórnej. Sukcesywne zwiększanie się stabilności związane jest z przebudową i tworzeniem się nowej tkanki kostnej. Implanty osiągające lepszą stabilizację pierwotną w krótszym czasie uzyskują lepszą integrację biologiczną z tkanką kostną – stabilizację wtórną.

Osiągnięcie odpowiednio wysokiego zakotwiczenia implantu w kości daje możliwości natychmiastowego obciążenia lub natychmiastowej odbudowy wszczepu. Tego typu uzupełnienie ma istotne psychologiczne znaczenie dla pacjenta. Wpływa również na modelowanie tkanek miękkich w okolicy przyszyjkowej, co w znacznej mierze decyduje o ostatecznym efekcie estetycznym. Odpowiednio odciążona korona czasowa wpływa na zachowanie girlandy dziąsłowej i uzyskanie pożądanego kształtu dziąsła, który utrwalany jest następnie przez długoczasowe uzupełnienie protetyczne.

Czynnikami determinującymi wartość stabilizacji pierwotnej są: gęstość kości, chirurgiczne techniki implantacji oraz makro- i mikroskopowa budowa implantu. Materiałem z wyboru w przypadku implantów stomatologicznych jest czysty tytan. Powszechnie wiadomo, że sukces implantologiczny oceniany jest w dzisiejszych czasach nie tylko z mechanicznego punktu widzenia, ale przede wszystkim od strony estetycznej. Biorąc pod uwagę fakt, że materiały ceramiczne są białe i naśladują naturalne zęby lepiej niż szary tytan, implanty cyrkonowe zostały zaproponowane jako realistyczna alternatywa dla implantów tytanowych. Celem niniejszej pracy jest porównanie implantów tytanowych i cyrkonowych pod względem stabilizacji pierwotnej.

Materiały i metody
W badaniu wykorzystanych zostało 11 rodzajów implantów stomatologicznych: Ziterion Zit-Z, NobelActive, NobelReplace, OsseoSpeed Astra Tech, Straumann Standard Plus, Straumann Bone Level, Osstem GSII, Osstem GSIII, NanoTite Certain Biomet 3i, Neoss oraz Adin Touareg. Implanty w liczbie 10 sztuk z każdego systemu zostały wszczepione w świeże, wypreparowane kości strzałkowe pochodzenia zwierzęcego (Ryc. 1), zgodnie z indywidualną procedurą dla każdego systemu implantologicznego. Odległość pomiędzy poszczególnymi implantami wynosiła 3 mm. Implantacja odbywała się w bliższej części trzonu kości. Stabilizacja pierwotna każdego wszczepu została zmierzona za pomocą urządzenia Periotest. Jego działanie polega na analizie czasu kontaktu sondy pomiarowej z powierzchnią implantu. Jeśli implant jest stabilnie umocowany w otaczającej kości, czas kontaktu jest krótki, a stabilizacja wysoka. Wyniki podawane są w jednostkach PTV (Periotest Values) od -8 do +50 (im mniejsza wartość, tym lepsza stabilizacja pierwotna). Zaletą urządzenia jest prostota użycia, audiowizualna prezentacja wyników oraz trwałość końcówki pomiarowej.

Wyniki
Uśrednione wyniki pomiarów stabilizacji pierwotnej w grupie implantów tytanowych plasowały się pomiędzy -2,5 a 11,5 PTV. Najwyższą wartość stabilizacji pierwotnej osiągnęły implanty NobelActive (-2,5 PTV), Neoss (-1,8 PTV), NobelReplace (-1,7 PTV), Osstem GSII (-1,7PTV), Adin Touareg (-1,6 PTV), a w dalszej kolejności: Straumann BoneLevel (-0,38 PTV), Osstem GSIII (0,5PTV), Biomet 3i NanoTite Certain (3,1 PTV), Straumann Standard Plus (4,0 PTV), AstraTech OsseoSpeed (11,5 PTV). W grupie implantów cyrkonowych Ziterion Zit-Z uśrednione wartości stabilizacji pierwotnj wynosiły 9,1 PTV (Ryc. 2).

Omówienie
Jednym z fundamentalnych celów współczesnej implantologii jest ograniczenie niepowodzeń w postępowaniu implantoprotetycznym i osiągnięcie sukcesywnego leczenia, które oceniane jest z perspektywy mechanicznej i estetycznej. Obie zależą od stopnia kontaktu implantu z kością, na który ma wpływ rodzaj kości, rodzaj techniki chirurgicznej, kształt gwintu oraz biokompatybilonści materiału.

Próbując wyjaśniać przyczyny niepowodzenia implantacji, należy uwzględnić mikroruchomość wszczepu, uraz chirurgiczny, infekcję bakteryjną, nadmierne obciążenie oraz upośledzone gojenie spowodowane chorobami układowymi. Utrata wszczepu może być związana z niedostateczną stabilizacją pierwotną. Jej wartość maleje stopniowo wraz z przebudową tkanki kostnej wokół implantu na rzecz stabilizacji wtórnej. Najbardziej niebezpieczny jest moment, gdy spada stabilizacja pierwotna, a wtórna nie jest w stanie zapewnić optymalnego utrzymania implantu. Ma to zwykle miejsce w 3-4. tygodnu po implantacji. Uważa się, że cechy budowy implantu są jednymi z najbardziej podstawowych elementów, które wpływają na pierwotną stabilizację wszczepu oraz zdolność do utrzymania obciążenia implantu w trakcie lub po procesie osteointegracji

Zróżnicowane wyniki przeprowadzonego badania potwierdzają, iż geometria implantu i rodzaj materiału mają wpływ na stabilizację pierwotną, a co się z tym wiąże – również na przebieg procesu osteointegracji.

Istnieje kilka czynników wspierających zastosowanie implantów ceramicznych w praktyce stomatologicznej. Białe implanty są bardziej estetyczne niż implanty tytanowe. Ich użycie eliminuje powstawanie prześwitującej ciemnej krawędzi na granicy korony zęba i dziąsła, która tworzy się przy jego cienkim biotypie i wzrasta w przypadkach postępującej recesji. Inną zaletą ceramicznych implantów jest możliwość ich stosowania u osób uczulonych na tytan.

Wnioski
Ocena stabilizacji pierwotnej umożliwia oszacowanie możliwości natychmiastowego obciążenia wszczepu. W późniejszym etapie leczenia pomiar stabilności pierwotnej pozwala uzyskać informacje na temat toczącego się procesu osteointegracji, którego prawidłowy przebieg jest kluczowym warunkiem skutecznego leczenia. Stabilizacja pierwotna implantów stomatologicznych zależy od wielu czynników. Zróżnicowane wyniki badań wskazują na to, że geometria gwintu i rodzaj materiału implantów ma wpływ na pierwotną stabilność implantu. Implanty ceramiczne mają wiele zalet i pod wieloma względami przewyższają implanty tytanowe. Jednak obecne naukowe dane kliniczne są niewystarczające, aby polecić ich stosowanie w rutynowej praktyce klinicznej.

Ryc. 2: Uśrednione wartości pomiarów stabilizacji pierwotnej za pomocą urządzenia Periotest