DT News - Poland - Holistyczne podejście i nowoczesne technologie rozwijają współczesną stomatologię

Search Dental Tribune

Holistyczne podejście i nowoczesne technologie rozwijają współczesną stomatologię

śro. 27 grudnia 2017

ratować

Wpływ na stan zębów ma nie tylko działanie bakterii, higiena czy dieta pacjenta, ale również choroby istniejące w jego organizmie czy nawyki niezwiązane bezpośrednio z funkcjonowaniem jamy ustnej. Podejście holistyczne w stomatologii to spojrzenie na problemy z całościowego punktu widzenia i dostrzeganie powiązań między kondycją zębów a zdrowiem całego organizmu. O tym, jak wygląda holistyczne podejście w praktyce i jak wykorzystywać dostępne technologie w diagnostyce i leczeniu stomatologicznym, rozmawiamy z lek. med. chir. stom. Romanem Borczykiem z Kliniki Implantologii i Stomatologii Estetycznej w Katowicach.

Medycyna holistyczna polega na całościowym podejściu do człowieka, jego zdrowia i funkcjonowania – jak przekłada się to na leczenie stomatologiczne?

O korelacji schorzeń jamy ustnej z chorobami ogólnoustrojowymi mówi się od wielu lat. Obecnie standardowa opieka stomatologiczna w kontekście wielu schorzeń i chorób, z jakimi borykają się pacjenci odwiedzający gabinety dentystyczne, przestaje wystarczać. Niezbędne jest współdziałanie lekarzy dentystów z lekarzami innych specjalności, m.in. podstawowej opieki zdrowotnej, pediatrami, ginekologami, kardiologami czy diabetologami. W tym tkwi sedno podejścia holistycznego w stomatologii, które oznacza, iż na pacjenta trzeba patrzeć zdecydowanie szerzej niż dotychczas i włączyć do współpracy lekarzy specjalistów z innych dziedzin.

W naszej klinice, już od kliku lat, staramy się realizować procedury, które są zgodne z holistycznym i interdyscyplinarnym podejściem do pacjenta. Kluczem do sukcesu w leczeniu stomatologicznym jest przeprowadzenie pogłębionego wywiadu, np. jeśli widzimy, że w jamie ustnej toczy się rozległy proces zapalny, powinniśmy nalegać, aby pacjent udał się do periodontologa. Lekarz dentysta powinien uświadomić, że taki proces może mieć szerszy zasięg, obejmujący również inne narządy i układy.

Prostym przykładem może być także leczenie zębów zniszczonych bruksizmem. Nie tylko powinno się zlikwidować uszkodzenia szkliwa, ale dokładnie zdiagnozować zgryz.

Codziennie przełykamy ślinę ok. 2000 razy, w tym czasie górne zęby kontaktują się z dolnymi. Przy niedoskonałym zgryzie nieprawidłowe siły przenoszą się przez struktury kostne czaszki na strukturę zwaną sierpem mózgu. Jest ona odpowiedzialna za metabolizm płynu mózgowo-rdzeniowego, a co za tym idzie, na odżywianie mózgu i rdzenia kręgowego. Wiele objawów, jak: migreny, bóle głowy, zniechęcenie, zmęczenie, bóle kręgosłupa szyjnego mogą być konsekwencją wadliwego zgryzu. W takich przypadkach niezbędne jest podejście holistyczne do problemu, gdyż tylko interdyscyplinarność działań pozwoli efektywnie leczyć choroby wynikające z współzależności schorzeń jamy ustnej i chorób ogólnoustrojowych.

Obecnie z pomocą stomatologom przychodzą nowoczesne technologie. Coraz więcej gabinetów i klinik chce posiadać sprzęt na miarę XXI w. W jakich obszarach technologie w stomatologii są niezastąpione?

W dzisiejszej stomatologii stosuje się nowe kompleksowe metody diagnostyczne oraz narzędzia, które pozwalają obiektywnie zweryfikować problemy w jamie ustnej i wdrożyć skuteczne leczenie. Cyfrowa analiza diagnostyczna to coraz częściej standard, który już na etapie wstępnej konsultacji pozwala z najwyższą dokładnością zaplanować późniejsze procedury lecznicze oraz zobrazować efekty przeprowadzonych zabiegów.

Diagnostyka obrazowa jest nieodzownym elementem leczenia, niezbędnym do obrazowania struktur niewidocznych przy badaniu klinicznym. Pierwsze medyczne urządzenie tomograficzne zainstalowano w szpitalu w Londynie na początku lat 70. XX w., a jego twórcy – Godfrey Hounsfield i Allan Cormack otrzymali w 1979 r. Nagrodę Nobla. Zdjęcia rtg pomagają postawić właściwą diagnozę oraz podjąć decyzję dotyczącą sposobu leczenia. Stała kontrola radiologiczna jest podstawą bezpieczeństwa zabiegów. Zdjęcia rtg nie dostarczają jednak w obecnych czasach pełnych danych. Największą wadą tych zdjęć jest brak trzeciego wymiaru. W efekcie, trójwymiarowe struktury anatomiczne są obrazowane w postaci rzutu na płaszczyznę. Skutkuje to pogorszeniem jakości obrazu, jego zniekształceniem i uniemożliwia precyzyjną diagnostykę. Rewolucyjny postęp, jaki dokonał się w ostatnich latach w zakresie technik obrazowania rtg doprowadził do stworzenia nowoczesnej tomografii cyfrowej, która daje niespotykane dotąd możliwości. Dzięki obrazowaniu 3D, wynik leczenia stomatologicznego jest dla lekarza przewidywalny, a zabiegi stały się całkowicie bezpieczne.

Tomografia cyfrowa umożliwia precyzyjne zaplanowanie małoinwazyjnego i bezpiecznego leczenia. Badania tomograficzne pozwalają na uzyskanie wszystkich niezbędnych informacji o budowie i lokalizacji przestrzennej struktur twarzoczaszki, niedostępnych innymi metodami. Pozbawiony zniekształceń obraz umożliwia zaplanowanie procedury implantacji w najmniejszych szczegółach, co w efekcie skraca czas zabiegu, zmniejsza jego inwazyjność i podnosi bezpieczeństwo. Diagnostyka trójwymiarowa jest niezastąpiona podczas planowania stomatologicznych zabiegów chirurgicznych, m.in. zabiegów odbudowy kości oraz implantacji.

W najnowszych aparatach tomograficznych wiązka promieniowania rtg przybiera kształt stożka i pada na detektor dwuwymiarowy, dzięki czemu w krótszym czasie jest skanowana większa powierzchnia. Tomografia stożkowa umożliwia cyfrową rekonstrukcję pełnego obrazu 3D na podstawie skanu uzyskanego podczas pojedynczego obrotu lampy wokół głowy pacjenta, zbierane są dane w postaci nakładających się warstw, które następnie poddawane są rekonstrukcji 3D. Maksymalne zmniejszenie ilości promieniowania docierającego do pacjenta, skrócenie czasu badania do kilku sekund oraz zmniejszenie kosztów diagnostyki sprawiło, że tego typu aparaty znalazły zastosowanie w gabinetach stomatologicznych.

Tomografia komputerowa stosowana jest powszechnie w różnych dziedzinach stomatologii, m.in.: implantologii, chirurgii, endodoncji, periodontologii, ortodoncji, stomatologii ogólnej. Pozbawione zniekształceń, wysokiej jakości zdjęcia, uzyskane z różnych przekrojów CBCT są niezastąpione w diagnostyce zmian patologicznych i planowaniu leczenia.

Poznanie stanu tkanek okołowierzchołkowych, prawidłowa ocena anatomii zęba oraz lokalizacja ujść kanałów są niezbędne do prawidłowego chemiczno-mechanicznego oczyszczenia kanałów i ich szczelnego wypełnienia. Radiografia cyfrowa jest przydatna również w ocenie efektu leczenia. Dostępność radiowizjografii w gabinecie stomatologicznym umożliwia kontrolę procesu odbudowy kości w przywierzchołkowych ogniskach zapalnych po zakończonym leczeniu przewodowym. Kontrola odbudowy kości jest konieczna przed podjęciem decyzji o wykonaniu uzupełnień protetycznych, dla których leczony ząb ma być stabilnym filarem.

Badanie tomograficzne jest podstawą planowania leczenia implantologicznego. Trójwymiarowe zdjęcie pozwala uzyskać precyzyjne informacje na temat ilości kości znajdującej się w miejscu planowanego zabiegu, warunków anatomicznych pacjenta i ewentualnych ubytków kości. Umożliwia precyzyjne określenie lokalizacji kanału nerwu zębodołowego dolnego, co jest niezbędne podczas planowania zabiegów implantologicznych w odcinkach bocznych żuchwy. Badanie tomografii stożkowej pozwala na dokonanie niezbędnych pomiarów wyrostka zębodołowego w dowolnych przekrojach, umożliwia dobranie odpowiedniego rozmiaru implantu i wszczepienie go w najbardziej optymalnym położeniu. Szczegółowe planowanie implantacji na podstawie skanów CBCT ma decydujące znaczenie dla bezpieczeństwa pacjenta, uzyskania odpowiedniego efektu estetycznego, a także prawidłowego wieloletniego funkcjonowania wszczepu. Wyeliminowanych zostaje wiele zagrożeń związanych z jego wprowadzeniem.

W gabinetach stomatologicznych, oprócz urządzeń do diagnostyki obrazowej, coraz częściej można także spotkać sprzęt, który dla większości lekarzy jest jeszcze zupełną nowością.

To prawda. Obecnie w stomatologii stosuje się również inny zaawansowany sprzęt, jak np. skanery 3D, które umożliwiają pobranie w ciągu kilku minut „wirtualnego wycisku” bez użycia masy wyciskowej. Dzięki temu jeszcze przed rozpoczęciem leczenia otrzymujemy model 3D uzębienia, widoczny na ekranie komputera. Na podstawie wirtualnego modelu diagnostycznego lekarz jest w stanie szybciej i z dużo większą precyzją analizować stan uzębienia pacjenta i wykrywać problemy. Skaner wykorzystywany jest m.in. w diagnostyce implantologicznej, ortodontycznej i protetycznej.

Dzięki zastosowaniu lasera diagnostycznego lekarz dentysta może wykryć próchnicę w początkowym jej stadium. Wczesne zmiany próchnicowe są niemożliwe do wykrycia przy użyciu tradycyjnych metod diagnostycznych, ale mogą być leczone bez użycia wiertła, nowoczesną metodą ozonoterapii. W kierunku zęba wysyłany jest promień światła. Pod jego wpływem w tkankach objętych próchnicą dochodzi do zjawiska fluorescencji, mierzonej w specjalnej skali od 1 do 99. Wykrywane przez laser zmiany obejmują: miejsca, w których doszło do demineralizacji, zmiany w szkliwie lub zębinie, a także pierwsze stadia próchnicy, takie jak plama próchnicowa na powierzchniach gładkich i w bruzdach zębowych. Wczesne zdiagnozowanie problemu pozwala uniknąć tradycyjnego leczenia przy użyciu wierteł.

W przypadku standardowej wizyty kontrolnej wiele zalet ma wykorzystanie kamery wewnątrzustnej w gabinecie stomatologicznym. Po pierwsze, kamera ma możliwość oceny stanu zębów i dziąseł pacjenta z o wiele większą precyzją niż przy wykorzystaniu standardowego lusterka stomatologicznego. Obraz zębów i dziąseł, w znacznym powiększeniu od razu pojawia się na podłączonym do kamery monitorze. Duże powiększenie sprawia, że dzięki kamerze lekarz diagnozuje najmniejsze zmiany w obrębie zębów i dziąseł. Co więcej, kamera ułatwia komunikację z pacjentem. Na podstawie obrazu widocznego na monitorze, lekarz może szczegółowo wyjaśnić pacjentowi źródło problemu i zaproponować odpowiednie leczenie. Z tego względu kamera najczęściej znajduje zastosowanie podczas wizyt konsultacyjnych, związanych z diagnostyką i opracowaniem indywidualnego planu leczenia. Obecnie stomatologia korzysta z wielu osiągnięć technologicznych, które pozwalają skutecznie i komfortowo prowadzić proces leczenia.

Sukces we współczesnej stomatologii bazuje na zaawansowanych technologiach zarówno na etapie diagnozowania, jak i leczenia. Równie ważne są innowacje, które rzucają nowe światło na standardowe leczenie schorzeń jamy ustnej czy wprowadzenie mało znanych metod i procedur. Które z nich, Pana zdaniem, zasługują na uwagę?

Nowoczesna stomatologia korzysta z wielu osiągnięć technologicznych i naukowych. Jedną z innowacji, która moim zdaniem zasługuje na zainteresowanie i uznanie jest nanotechnologia, pozwalająca rozwiązać główny problem, jakim są zakażenia wtórne. Powszechnie wiadomo, że stany zapalne w obrębie jamy ustnej wpływają niekorzystnie na zdrowie całego organizmu. Bakterie powodujące choroby zębów i dziąseł mogą dostać się wraz z krwiobiegiem do serca, nerek, stawów, wywołując groźne choroby. Stosowane dotychczas metody nie były jednak w stanie zagwarantować, że po zakończonym leczeniu w zębie nie rozwinie się infekcja wtórna. Z pomocą stomatologii przyszła nanotechnologia. Od wielu lat poszukiwano materiału, który po zastosowaniu podczas leczenia pozostawałby na stałe w drobnych kanalikach zębiny i na powierzchniach uzupełnień, trwale chroniąc przed rozwojem mikoroorganizmów. Ważne było również, aby materiał był bezpieczny dla organizmu, nie wpływał negatywnie na efekt leczenia i trwałość połączenia wypełnień z tkankami zęba.

Okazało się, iż koloidalny roztwór srebra wykazuje szerokie spektrum działania wobec różnych gatunków mikroorganizmów patogennych. Badania naukowe wykazały skuteczność srebra wobec 99,9% bakterii i grzybów odpowiedzialnych za zakażenia wtórne w stomatologii. W przypadku leczenia endodontycznego zaobserwowano spadek liczby powikłań o 45%. Wykazano również, że takie preparaty zwiększają wytrzymałość mechaniczną wypełnień stomatologicznych, co dodatkowo wpływa na poprawę trwałości leczenia. Srebro i złoto są bezpieczne dla komórek ludzkich, nie powodują zatruć i skutków ubocznych. Stosowanie ich podczas zabiegów stomatologicznych poprawia skuteczność leczenia i często pozwala uniknąć stosowania osłabiających organizm antybiotyków. Dodatkowo nanocząstki wpływają korzystnie na połączenie wypełnień z tkankami zęba. Oznacza to, że zastosowanie preparatu pomaga zminimalizować liczbę wizyt w gabinecie dentystycznym. Nanocząstki srebra i złota stosowane są również podczas leczenia protetycznego – przed osadzeniem korony porcelanowej, mostu czy licówki. Dzięki temu pod uzupełnieniami nie pojawia się próchnica wtórna.

Sprowadzenie cząstek złota i srebra do skali nanometrycznej spowodowało znaczny wzrost ich powierzchni aktywnej, a w efekcie pozwoliło osiągnąć zintensyfikowany potencjał przeciwbakteryjny. W naszej klinice stosujemy preparaty z nanocząstkami srebra i złota podczas leczenia ubytków próchnicowych, a także podczas leczenia protetycznego. Po takiej aplikacji, na powierzchni zęba pozostaje antybakteryjna warstwa koloidalnego roztworu. Nawet, jeśli po leczeniu na powierzchni kanału lub pod koroną, licówką czy wypełnieniem pozostaną bakterie, co jest niestety nieuniknione, wówczas po zastosowaniu płynu nie mogą się one rozwijać. Podobnie w przypadku, gdy bakterie wnikną w mikroszczelinę między zębem a wypełnieniem i uzupełnieniem protetycznym. Szczeliny powstają na skutek sił żucia oraz w efekcie skurczu polimeryzacyjnego materiałów stosowanych do wypełnień ubytków. Przy tradycyjnym leczeniu, po kilku latach, w zębie rozwinąłby się stan zapalny lub wtórna próchnica wymagająca ponownego leczenia. Jeśli ząb pokryty jest roztworem, bakterie nie mają żadnych szans. Na rynku stomatologicznym w Polsce pojawiły się już pierwsze preparaty – podkłady stomatologiczne zawierające nanosrebro z dodatkiem nanozłota z rodziny NANOCARE. Badania przeprowadzone w ostatnich latach potwierdziły skuteczność nanocząstek srebra i złota zawartych w podkładach NANOCARE wobec szerokiego spektrum mikroorganizmów, w tym bakterii i grzybów odpowiedzialnych za zakażenia wtórne w stomatologii.

Złoto i srebro od tysięcy lat było stosowane w tradycyjnej medycynie chińskiej czy tybetańskiej, jego lecznicze właściwości wykorzystywali również Majowie i Aztekowie. Dziś dzięki wiedzy, nowym technologiom i innowacyjnym rozwiązaniom, możemy na nowo odkryć lecznicze właściwości tych szlachetnych metali i stosować je z sukcesem w stomatologii.

Jakie są przyszłościowe kierunki w dalszym rozwoju stomatologii, biorąc pod uwagę współczesne osiągnięcia nauki i badania?

Stomatologia jest działem medycyny, która czerpie z doświadczeń i badań naukowych różnych specjalności. Przykładem są mutacje genetyczne zwiększające ryzyko rozwoju próchnicy. Jak pokazały badania szwajcarskich naukowców, szkliwo zębów wybranych osób, ze względu na mutacje genów wchodzących w skład szlaku sygnałowego WNT sprawia, iż szkliwo zębów jest bardziej podatne na próchnicę. Odkrycie to pokazuje, iż przyczyną zwiększonej podatności na próchnicę są zmiany w strukturze szkliwa powodowane zaburzeniami w przekazywaniu sygnałów docierających do powierzchni zębów. Odpowiadają za nie specyficzne mutacje genetyczne dziedziczone po naszych przodkach. Dla stomatologii to jasny sygnał, iż powinno się jak najszybciej zdiagnozować grupę pacjentów wymagających szczególnej opieki dentystycznej, aby zapobiegać skutkom próchnicy negatywnie oddziałującym na cały organizm.

Innym, równie istotnym kierunkiem rozwoju współczesnej stomatologii jest jej udział w wykrywaniu nietolerancji pokarmowych. Pokarmy przez nas spożywane bardzo często są przyczyną alergii. Szacuje się, że do 2020 r. połowa Europejczyków będzie cierpiała z powodu alergii. Zwykle nie zdajemy sobie sprawy ze skali problemu. A jednak, nasze złe samopoczucie, spadek energii czy też niechęć do działania wcale nie muszą wynikać z przemęczenia lub intensywnego trybu życia. To alergeny zawarte w pokarmach stymulują nasz układ odpornościowy, co wpływa na gorsze samopoczucie. Podczas badania stomatologicznego często obserwujemy zaczerwienione łuki podniebienne, podrażnione, zaczerwienione dziąsła. Jeśli wykluczymy problemy stomatologiczne, które mogłyby się przyczyniać do rozwoju podrażnień w jamie ustnej, należy zwrócić uwagę właśnie na alergeny pokarmowe. Jednym z nowatorskich rozwiązań z walce z alergiami pokarmowymi jest połączenie badania stomatologicznego z badaniem alergologicznym. Takie rozwiązanie daje wiele korzyści pacjentom. Wykrycie alergii i opracowanie odpowiedniego planu żywienia – diety wykluczającej alergeny, przez specjalistę dietetyka pozwala pozbyć się wielu nieprzyjemnych dolegliwości z korzyścią dla zdrowia pacjenta. W moim przekonaniu skuteczność współczesnej stomatologii opiera się na kompleksowym podejściu do pacjenta i wykorzystaniu zaawansowanych technologii zarówno w obszarze diagnostyki, jak procesu leczenia.

 

To post a reply please login or register
advertisement
advertisement