Stanowisko FDI wobec leczenia zachowawczego i próchnicy głębokiej

Zasady obowiązujące obecnie w kariologii wskazują na poziom twardości zębiny objętej procesem próchnicowym jako kryterium usuwania tkanki próchnicowej z ubytków, przede wszystkim w celu zachowania zdrowej miazgi. Jednak zasady całkowitego usuwania zdemineralizowanej i przebarwionej zębiny, opracowane ok. 150 lat temu przez dr. G.V. Blacka są nadal nauczane w uczelniach stomatologicznych i praktykowane przez wielu lekarzy dentystów na świecie, a to oznacza, że najnowsze dowody naukowe dotyczące usuwania tkanek objętych procesem próchnicowym oraz opracowywania ubytków nie mają wystarczającego przełożenia na program studiów stomatologicznych oraz na praktykę kliniczną, co skutkuje zbędnym usuwaniem tkanek zęba.

Zakres
Oświadczenie wspiera współczesne metody usuwania zębiny próchnicowej, opracowane zgodnie z wynikami badań opartych na dowodach naukowych oraz zaleceniami konsensusu międzynarodowego w celu utrzymania żywej miazgi zębów z głębokimi ubytkami, a w konsekwencji wydłużenia żywotności zębów.

Definicje
Próchnica zębów – choroba wynikająca ze zmiany biofilmu jamy ustnej ze zrównoważonego na populację drobnoustrojów wywołujących próchnicę, których pożywką są cukry dostarczane wraz z pożywieniem – prowadzi to do demineralizacji tkanek twardych, a objawem choroby są zmiany próchnicowe.
Ubytek zębiny – strukturalne uszkodzenie szkliwa i zębiny prowadzące do ubytku.

Zasady
Zgodnie z zasadami etycznymi, postępowanie w przypadku zmian próchnicowych powinno obejmować przeprowadzanie procedur w sposób jak najmniej inwazyjny, który pozwoli zapobiec rozwojowi choroby, ograniczy jej dalszą progresję oraz umożliwi pacjentowi zachowanie i poprawę zdrowia jamy ustnej.
World Dental Federation wspiera poniższe wytyczne kliniczne dotyczące usuwania tkanki próchnicowej w zębinie i w zębach bezobjawowych:
- zachowuj tkanki zębiny, które nie są zdemineralizowane oraz tkanki, w których następuje remineralizacja;
- zadbaj o odpowiednie uszczelnienie, mocując wypełnienie na zdrowej zębinie i/lub szkliwie, kontrolując w ten sposób zmianę próchnicową i inaktywując pozostałe bakterie;
- ogranicz do minimum dyskomfort pacjenta i dolegliwości bólowe;
- zadbaj o zdrowie miazgi, zachowując resztki zębiny i zapobiegając obnażeniu miazgi, tj. w razie potrzeby w pobliżu miazgi zachowaj zębinę miękką dotkniętą próchnicą;
- zadbaj o uzyskanie maksymalnej trwałości wypełnienia poprzez usunięcie odpowiedniej ilości miękkiej zębiny, aby zastosować trwałe wypełnienie o wystarczającej objętości i sprężystości, a tym samym zapewnić prawidłowe uszczelnienie.

Światowa Federacja Dentystyczna zaleca, aby członkowie krajowych towarzystw stomatologicznych oraz studenci uczelni medycznych:
- w swojej codziennej praktyce stosowali wyniki badań opartych na dowodach naukowych;
- unikali inwazyjnych metod leczenia, polegających na całkowitym usuwaniu tkanki próchnicowej w pobliżu miazgi;
- praktykowali, a także promowali mniej inwazyjne i chroniące zęby metody usuwania próchnicy zalecane przez International Caries Consensus Cooperation (ICCC), takie jak selektywne usuwanie tkanki próchnicowej do miękkiej lub twardej zębiny, opracowanie częściowe i czasowe wypełnienie ubytku (step-wise excavation), technika Halla, atraumatyczne leczenie odtwórcze (ART) oraz – gdy jest to wskazane – niechirurgiczne metody leczenia próchnicy (np. użycie diaminofluorku srebra).

Jak podano w dokumencie, informacje zawarte w Oświadczeniu zostały oparte na najbardziej wiarygodnych, dostępnych w tym czasie dowodach naukowych. Niniejsze Oświadczenie zostało przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne FDI we wrześniu 2018 r. w Buenos Aires.

Piśmiennictwo:

1. Schwendicke F, Frencken JE, Bjørndal L, Maltz M, Manton DJ, Ricketts D, Van Landuyt K, Banerjee A, Campus G, Doméjean S, Fontana M, Leal S, Lo E, Machiulskiene V, Schulte A, Splieth C, Zandona AF, Innes NP. Managing Carious Lesions: Consensus Recommendations on Carious Tissue Removal. Adv Dent Res. 2016 May; 28(2):58-67.
2. Innes NPT, Schwendicke F. Restorative Thresholds for Carious Lesions: Systematic Review and Meta-analysis. J Dent Res. 2017 May; 96(5):501-508.
3. Kidd EA. How 'clean’ must a cavity be before restoration? Caries Res 2004 May-June; 38(3):305-313.
4. Fejerskov O, Nyvad B, Kidd EA. Pathology of dental caries. In: Fejerskov O, Nyvad B, Kidd EA (eds). Dental caries: the disease and its clinical management. 3rd ed. Oxford (UK): Wiley Blackwell, 2015; p 7-9.
5. Caries Prevention and Management Chairside Guide. Geneva, FDI World Dental Federation, 2017.

źródło: FDI, PTS