Implanty żyletkowe – relikt przeszłości czy pełnoprawna metoda terapii?

Implanty żyletkowe zostały wprowadzone przez Leonarda Linkowa w 1968 r., a w latach 70. XX w. były najczęściej stosowanym typem implantów zębowych na świecie.^1,2 Z upływem lat metoda traciła zwolenników wśród implantologów i została prawie zupełnie odrzucona.

Po prawie pół wieku implanty żyletkowe ponownie uznano za pełnoprawną metodę terapii. W 2014 r. FDA dokonała ich reklasyfikacji z klasy III – urządzeń największego ryzyka, do klasy II – urządzeń podlegających specjalnej kontroli. Do klasy II należą również implanty o kształcie stożkowym i cylindrycznym. Na podstawie pozytywnych opinii lekarzy stosujących implanty żyletkowe, FDA zaklasyfikowała je jako bezpieczne i skuteczne w leczeniu implantoprotetycznym.³

Istnieją doniesienia dotyczące przewagi implantów żyletkowych nad implantami śrubowymi w konkretnych przypadkach klinicznych, zwłaszcza znacznego zaniku części zębodołowej żuchwy w odcinku dystalnym.4,5 Wyniki badań wykazują podobny wskaźnik przetrwania implantów śrubowych wszczepianych w miejscach, gdzie augmentowano tkankę kostną w porównaniu z implantami żyletkowymi bez stosowania regeneracji kości.^4,6,7

Dal Carlo i wsp. w 2013 r. opublikowali pracę dotyczącą zastosowania ponad 600 implantów żyletkowych u pacjentów z zaawansowaną atrofią żuchwy. Wskaźnik przetrwania po 10 latach w tym badaniu wynosił 88,1%.⁴ W innej publikacji Dal Carlo i wsp. przedstawiają kolejne 522 implanty żyletkowe, gdzie wskaźnik przetrwania wynosił 86,2%.7 Pasqualini uzyskał wskaźnik sukcesu na poziomie 91% w obserwacji 10-letniej.8 Inne wieloośrodkowe randomizowane badanie z 5-letnim okresem obserwacji wykazało wskaźnik sukcesu wynoszący 91,5%.9 W porównaniu z implantami śrubowymi, których średni wskaźnik przetrwania po 10 latach wynosi 94,6%10 są to wyniki niższe, jednak w wielu przypadkach, gdzie zastosowano implanty żyletkowe, użycie implantu o kształcie stożkowym lub cylindrycznym byłoby niemożliwe.^4,7

Na podstawie dostępnego piśmiennictwa do zalet implantów żyletkowych można zaliczyć:
_możliwość wszczepienia w miejscach o niewystarczającej dla implantów śrubowych ilości kości ^4,7,11
_większą powierzchnię kontaktu implantu z kością w porównaniu do innych wszczepów śródkostnych^4,11
_brak konieczności augmentacji tkanki kostnej w wielu przypadkach klinicznych^4,7,11
_niższe koszty leczenia^4,7,11

Przedstawiony przypadek kliniczny obrazuje długoletnie funkcjonowanie implantu żyletkowego i odbudowy protetycznej. Po 22 latach obecności w jamie ustnej, implant żyletkowy utracił osteointegrację w wyniku stanu zapalnego. Powstały brak zębowy odbudowano z użyciem implantów śrubowych.

Opis przypadku

54-letni pacjent, bez chorób ogólnoustrojowych, zgłosił się z powodu ruchomości uzupełnienia protetycznego zębów 43-48. Implant żyletkowy w pozycji 44-46 został wszczepiony 22 lata wcześniej.

W badaniu klinicznym stwierdzono objawy stanu zapalnego tkanek miękkich wokół implantu oraz ruchomość III° zęba filarowego 48. W badaniu radiologicznym uwidoczniono zmiany osteolityczne wokół implantu żyletkowego oraz wokół korzeni zęba 48.

Uzupełnienie protetyczne zostało przecięte. Implant żyletkowy wykazywał III° ruchomości wg Entina, a jego ekstrakcja nie wymagała dodatkowego opracowywania kości. Dokonano również ekstrakcji korzeni zęba 48. Rana poekstrakcyjna została zaopatrzona materiałem Bio-Oss Collagen (100 mg) i zaszyta. Zabieg został wykonany w osłonie antybiotykowej, a antybiotykoterapię stosowano przez 7 dni (Augmentin 2 x 1).
Po 12 miesiącach od usunięcia implantu żyletkowego, w pozycjach 43, 44, 45, 46 zostały wszczepione 4 implanty stożkowe o wymiarach odpowiednio: poz. 43 – 3,5 x 11,5 mm, poz. 44 – 3,5 x 13 mm, poz. 45 – 4,3 x 10 mm, poz. 46 – 4,3 x 11,5 mm. Ostatecznie w pozycji 36 został wszczepiony implant 4,3 x 10 mm. Po kolejnych 5 miesiącach wykonano docelowe uzupełnienia protetyczne. Po 2 latach obserwacji, wynik leczenia jest stabilny. Odbudowa protetyczna pozostaje w pełni funkcjonalna i akceptowalna dla pacjenta.

Podsumowanie

Implanty żyletkowe, mimo akceptacji FDA oraz obiecujących wyników badań, pozostają znane niewielu lekarzom. Dostępne piśmiennictwo wskazuje, że wszczepy te mogą być ciekawą alternatywą w trudnych przypadkach klinicznych, zwłaszcza tam, gdzie zmniejszenie liczby ingerencji i kosztów leczenia jest pożądane.^4,7,11

Implanty śrubowe pozwalają na pracę w różnych warunkach klinicznych. Krótkie wszczepy śródkostne stały się alternatywą dla wertykalnej augmentacji tkanki kostnej.¹² Analogicznie, alternatywą dla horyzontalnej augmentacji wyrostka zębodołowego mogą być implanty żyletkowe.^4,7 Ze względu na fakt, że przeważająca liczba lekarzy posługuje się implantami śrubowymi, ponowne zwrócenie uwagi i wywołanie zainteresowania implantami żyletkowymi wydaje się trudne.

Autorzy:
Lek. dent. Dariusz Mateńko, dr n.med. Piotr Wesołowski
Zakład Chirurgii Stomatologicznej WUM
Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Wojtowicz
Kontakt:
E-mail: daromate@wp.pl

Dr n. med. Piotr Stendera
Katedra Protetyki Stomatologicznej WUM
Kierownik: prof. dr hab. Elżbieta Mierzwińska-Nastalska

Alicja Kondej, Przemysław Kosewski
Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej WUM

 

Piśmiennictwo:

1. Linkow LI. 1968. The blade vent – a new dimension in endosseous implantology. Dent Concepts 11, 3-12.
2. Łomżyński Ł, Mierzwińska-Nastalska E, Kłodkowska-Dobrucka M. 2012. Implanty śródkostne w leczeniu protetycznym – ewolucja implantologii. Protetyka Stomatologiczna LXII, 244-251.
3. Dental Devices; Reclassification of Blade – Form Endosseous Dental Implant, Federal Register /Vol. 79, No. 117 /Wednesday, June 18, 2014 /Rules and Regulations.
4. Dal Carlo L, Linkow LI, Pasqualini ME, Shulman M, Grivet Brancot L, Nardone M. 2013. Blade implants in the rehabilitation of severely atrophic ridges. Annals of Oral & Maxillofacial Surgery 4.
5. Strecha J, Jurkovic R, Siebert T, Prachar P, Bartakova S. 2010. Fixed bicortical screw and blade implants as a non-standard solution to an edentulous (toothless) mandible. Int J Oral Sci 2, 105-110. doi:10.4248/IJOS10030.
6. Chiapasco M, Casentini P, Zaniboni M. 2009. Bone augmentation procedures in implant dentistry. Int J Oral Maxillofac Implants 24 Suppl, 237-259.
7. Dal Carlo L, Pasqualini ME, Carinci F, Corradini M, Vannini F, Nardone M, Linkow LI. 2013. A brief history and guidelines of blade implant technique: a retrospective study on 522 implants. Annals of Oral & Maxillofacial Surgery 1.
8. Pasqualini U, Pasqualini ME. 2009. Treatise of implant dentistry. AriesDue srl Carimate, Como.
9. Kapur KK. 1991. Veterans Administration Cooperative Dental Implant Study – comparisons between fixed partial dentures supported by blade-vent implants and removable partial dentures. Part IV: Comparisons of patient satisfaction between two treatment modalities. J Prosthet Dent 66, 517-530.
10. Moraschini V, Poubel LA da C, Ferreira VF, Barboza E, Dos SP. 2015. Evaluation of survival and success rates of dental implants reported in longitudinal studies with a follow-up period of at least 10 years: a systematic review. Int J Oral Maxillofac Surg 44, 377-388. doi:10.1016/j.ijom.2014.10.023.
11. Linkow LI, Winkler S, Shulman M, Dal Carlo L, Pasqualini ME, Rossi F, Nardone M. 2016. A New Look at the Blade Implant. Journal of Oral Implantology 42, 373-380. doi:10.1563/aaid-joi-D-16-00015.
12. Felice P, Cannizzaro G, Barausse C, Pistilli R, Esposito M. 2014. Short implants versus longer implants in vertically augmented posterior mandibles: a randomised controlled trial with 5-year after loading follow-up. Eur J Oral Implantol 7, 359-–369.