Lekarz dentysta – „lekarz od urody”?

Moda na „bycie pięknym”, a przede wszystkim na „zatrzymanie” procesów starzenia, zawitała na dobre do gabinetów stomatologicznych.

Medycyna estetyczna to nie specjalizacja
Medycyna estetyczna jest dziedziną medycyny, której głównym celem jest profilaktyka starzenia skóry, a tym samym – poprawa jakości życia ludzi zdrowych. Pomimo tak dużej roli, jaką odgrywają obecnie zabiegi medycyny estetycznej, dziedzina ta nie doczekała się jeszcze specjalizacji. W świetle obowiązujących przepisów każdy lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu może wykonywać zabiegi medycyny estetycznej. W związku z brakiem odpowiednich regulacji prawnych w tym zakresie, a przede wszystkim brakiem wyodrębnienia specjalizacji, od lekarzy nie wymaga się ukończenia kursów czy szkoleń, nie istnieją też metody weryfikacji posiadanych przez nich kwalifikacji.

Podstawą prawną udzielania świadczeń zdrowotnych jest art. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, którego ust. 1 stanowi, że wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich. Z kolei, w ust. 2 mowa jest o tym, że wykonywanie zawodu lekarza dentysty polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń określonych w ust. 1, w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych. Wynika z tego, że zabiegi z zakresu medycyny estetycznej mogą być wykonywane przez lekarzy posiadających każdą specjalizację, również przez lekarzy dentystów, wśród których cieszą się one stosunkowo dużą popularnością w ostatnich latach.

Brak odpowiednich uregulowań
Jak wskazano powyżej, zabiegi medycyny estetycznej mogą być wykonywane przez lekarzy, w tym również lekarzy dentystów, posiadających prawo wykonywania zawodu. W związku z brakiem regulacji prawnych w tym zakresie, od osób tych nie są wymagane żadne dodatkowe umiejętności ani doświadczenie. Dynamiczny rozwój tej dziedziny medycyny, a także coraz większy popyt na tego rodzaju usługi sprawiają, że istnieje ogromna potrzeba eliminacji istniejącej luki prawnej. Kierując się znaną łacińską maksymą Salus aegroti suprema lex esto, lekarze powinni jednak pamiętać, że najważniejszy jest pacjent oraz jego bezpieczeństwo. Od lekarzy wymagane zatem powinny być odpowiednie wyszkolenie, posiadanie praktyki, szerokiej wiedzy medycznej, a także umiejętności oceny potrzeb pacjenta.

Dentysta, który chce wykonywać zabiegi medycyny estetycznej powinien stale podnosić swoje kwalifikacje poprzez uczestnictwo w kursach dokształcających oraz praktycznych szkoleniach. Ważnym aspektem w wykonywaniu tego rodzaju zabiegów jest także komunikacja lekarza z pacjentem. Zadaniem, przed którym staje lekarz jest określenie potrzeb pacjenta, którego oczekiwania są zazwyczaj większe niż w przypadku zabiegów leczniczych. Zabiegi medycyny estetycznej wykonywane są w większości przypadków u osób zdrowych, zatem ich celem nie jest poprawa stanu zdrowia, a tylko uzyskanie jak najlepszych efektów, a co za tym idzie – poprawa samopoczucia pacjenta. Zadaniem lekarza jest więc profesjonalne wykonanie zabiegu, którego rezultatem będzie poprawa wyglądu pacjenta.

Wybielanie zębów – tylko u lekarza dentysty
Zmiana regulacji prawnych w zakresie preparatów do wybielania zębów, która miała miejsce 31 października 2012 r. spowodowała, iż dentyści powinni „mieć się na baczności”. Wątpliwości dotyczą statusu prawnego wyżej wymienionych produktów – czy są one kosmetykami, czy wyrobami medycznymi, a co za tym idzie – związanych z tym konsekwencji. Zgodnie ze stanowiskiem Głównego Inspektora Sanitarnego (www.gis.gov.pl), wyroby przeznaczone do wybielania zębów są produktami kosmetycznymi, do których zastosowanie mają przepisy rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 dot. produktów kosmetycznych. Zmiany w przepisach dotyczących preparatów do wybielania zębów wynikają z konieczności dostosowania przepisów polskiego prawa do porządku unijnego.

Wyżej wymienione zmiany są skutkiem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 października 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie list substancji niedozwolonych lub dozwolonych z ograniczeniami do stosowania w kosmetykach oraz znaków graficznych umieszczanych na opakowaniach kosmetyków. Zgodnie z wymienionym rozporządzeniem, produkty do wybielania zębów, w których skład wchodzi 0,1-6% nadtlenku wodoru mogą być sprzedawane wyłącznie lekarzom dentystom. Zakazane jest stosowanie takich wyrobów u osób poniżej 18 r.ż. Jeśli zaś chodzi o produkty zawierające do 0,1% nadtlenku wodoru, to są one dostępne dla konsumentów bez ograniczeń.

Wymienione ograniczenia mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa zdrowia pacjentów, jedynie bowiem lekarz dentysta jest w stanie ocenić, czy zabieg wybielania zębów jest wskazany dla konkretnego pacjenta. Dentysta, po przeprowadzeniu rozmowy z pacjentem na temat przebytych chorób, przyjmowanych leków oraz stosowanej diety, bada stan jamy ustnej, a także ocenia kolor zębów. To lekarz dentysta podejmuje decyzję co do wyboru metody wybielania, która będzie najlepsza dla pacjenta, ale także najbezpieczniejsza. W przypadku wyboru preparatu zawierającego 0,1-6% nadtlenku wodoru, pierwsze jego zastosowanie musi odbyć się przez dentystę bądź pod jego bezpośrednim nadzorem, a następnie lekarz może podjąć decyzję o dalszym jego stosowaniu przez pacjenta samodzielnie w domu.

Tak jak przed każdym zabiegiem, dentysta powinien udzielić pacjentowi wyczerpującej i zrozumiałej informacji, a następnie uzyskać jego zgodę na zabieg. Należy jednak pamiętać, że zakres informacji udzielonej pacjentowi uzależniony jest od rodzaju wykonywanego zabiegu oraz od prawdopodobieństwa wystąpienia negatywnych rezultatów. W przypadku zabiegów o charakterze estetycznym, zakres wyjaśnień udzielanych pacjentowi jest najszerszy – w takich sytuacjach dentysta powinien udzielić pacjentowi szczegółowej informacji o każdym, nawet bardzo rzadko występującym powikłaniu.

Kontakt:
Daria Wierzbińska
Senior Associate
Kancelaria Prawna „Świeca i Wspólnicy” Sp. k.
ul. Bagatela 11 lok.3
00-585 Warszawa
Tel.: (22) 646 49 59