AI: od koncepcji do rzeczywistości klinicznej

Dr Ali Nankali

czw. 23 października 2025

ratować

Zastosowanie sztucznej inteligencji (AI), przestało być już tylko czysto teoretyczne, a jej obecność w codziennym życiu jest często oczywista, również w stomatologii, a nawet w protetyce. AI zmieniło podejście do diagnostyki, planowania leczenia, a także przebiegu i przepływu pracy. Sygnałem zmian i przejścia od koncepcji do rzeczywistości klinicznej jest również rosnące zapotrzebowanie ośrodków stomatologicznych na prezentowanie wiedzy związanej z AI, co obserwuję na podstawie rosnącej liczby zaproszeń do prowadzenia wykładów na ten temat. W przeciwieństwie do wcześniejszych osiągnięć technologicznych, takich jak CAD/CAM czy druk 3D, bieżące zmiany zmierzają w stronę inteligentnych systemów, które interpretują dane kliniczne, proponują różne warianty leczenia i optymalizują projekty w czasie rzeczywistym.¹

Ostatnie osiągnięcia, zarówno te technologiczne, jak i te praktyce klinicznej podkreślają szybkość postępu. Na dorocznym spotkaniu Grupy Planmeca, które odbyło się w lipcu ubiegłego roku w Helsinkach w Finlandii, firma pokazała, jak szybko rozwinęło się jej oprogramowanie i programy edukacyjne w ciągu zaledwie kilku lat, co ilustruje rosnące tempo rozwoju cyfrowej stomatologii na całym świecie. Od strony klinicznej sieć klinik Dentaltech Group w niezwykle krótkim czasie przekształciła brak infrastruktury cyfrowej w pełni zintegrowaną platformę cyfrową. Według dyrektora generalnego Bevina Mahona ta szybka zmiana podkreśla, jak można z powodzeniem wdrożyć cyfrowe modele pracy oparte na sztucznej inteligencji, gdy zarząd firmy naprawdę stawia na innowacje.

Publikowane przeglądy systematyczne dodatkowo potwierdzają wysoką użyteczność sztucznej inteligencji w stomatologii, a szczególnie w protetyce. Na przykład przegląd ponad 3400 badań oparty na badaniu PRISMA wykazał, że 18 z nich spełniało kryteria, podkreślając rolę sztucznej inteligencji w poprawie dokładności diagnostycznej, planowaniu leczenia i projektowaniu protez.² Podobnie ten sam przegląd pokazuje, że w implantologii sztuczna inteligencja wykazuje już niemal 90% dokładność w identyfikacji implantów, planowaniu procedur i przewidywaniu wyników na podstawie obrazów CBCT.

Niemniej jednak wdrażanie sztucznej inteligencji do pracy w gabinecie nie jest jednolite. Wielu lekarzy pozostaje ostrożnych, czekając na więcej dowodów na niezawodność systemów, przyjazne dla użytkownika interfejsy i przejrzyste szkolenia, zanim włączą te narzędzia do swoich procedur.

“Sztuczna inteligencja doskonale działa już dziś, ale cicho, za kulisami – nie jako błyskotliwa robotyka, ale jako potężne wsparcie oprogramowania.”

Aktualnie znane zastosowania AI w protetyce

Sztuczna inteligencja doskonale działa już dziś, ale cicho, za kulisami – nie jako błyskotliwa robotyka, ale jako potężne wsparcie oprogramowania. Systemy takie zaprojektowano tak, aby wspomagały, a nie zastępowały ocenę kliniczną.

Diagnoza i wczesne wykrywanie problemów zdrowotnych: modele AI identyfikują próchnicę, złamania i punkty anatomiczne na zdjęciach rentgenowskich i CBCT z dużą czułością i szybkością.³

Wsparcie planowania leczenia: algorytmy głębokiego uczenia maszynowego pomagają w planowaniu wszczepienia implantu i wyborze optymalnych projektów protetycznych w oparciu o dane anatomiczne.⁴

Optymalizacja projektu pracy: analizując poprzednie udane przypadki, sztuczna inteligencja może sugerować kształty, kontury i korekty okluzji, poprawiając dopasowanie przyszłej pracy protetycznej i zmniejszając wkład pracy lekarza.

Dopasowanie koloru: zaawansowane narzędzia do analizy obrazu pomagają klinicystom osiągnąć lepsze wyniki estetyczne dzięki dokładnemu dopasowaniu koloru planowanych prac protetycznych.

Złożone projekty prac protetycznych: modele AI mogą generować modele protez ruchomych lub nawet protez szczękowo-twarzowe dopasowane antropometrycznie.⁵

Porównanie w świecie rzeczywistym: sztuczna inteligencja kontra tradycyjne metody pracy

Lekarze wykorzystujący AI w stomatologii obserwują mniejszą liczbę poprawek prac protetycznych i większe zadowolenie pacjentów, chociaż nadzór nad całością przebiegu pracy pozostaje niezbędny. Rozważmy przykład pacjenta wymagającego ruchomej protezy częściowej i możliwości dzisiejszego leczenia tego przypadku z pomocą sztucznej inteligencji:

Tradycyjny przebieg pracy: pobieranie wycisków, rejestracja zgryzu, konsultacja z technikiem, korekta kształtu, wszystko to często wymaga wielokrotnych wizyt.

Przebieg pracy usprawniony sztuczną inteligencją: cyfrowe skany są przesyłane na platformy obsługiwane przez sztuczną inteligencję, AI sugeruje rozmieszczenie klamer, równowagę zgryzu i proporcje estetyczne, oszczędzając czas, poprawiając jakość pracy i zwiększając prawdopodobieństwo idealnego dopasowania pracy już przy pierwszej przymiarce.

Wyzwania związane z wdrożeniem AI

Z mojego doświadczenia i prezentacji na konferencjach wynika, że kluczowymi barierami są:

Ścieżka kształcenia: Lekarze często pytają o czas wymagany do osiągnięcia biegłości oraz o dostępność dostępnych, praktycznych możliwości szkolenia.

Koszt i zwrot z inwestycji: klinicyści kwestionują, czy inwestycja w narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję przyniesie oczekiwaną korzyść finansową.

Obawy dotyczące niezawodności: lekarze poszukują solidnych dowodów na to, że decyzje oparte na sztucznej inteligencji są spójne i dokładne.

Wielu klinicystów uważa, że przejście na model pracy wspierany przez sztuczną inteligencję jest intuicyjne. W mojej praktyce nauczono mnie, jak korzystać z systemów zintegrowanych ze sztuczną inteligencją, a teraz elementy pracy, które kiedyś zajmowały wiele godzin, są realizowane znacznie szybciej. System staje się naturalną częścią przepływu pracy.

Niezastąpiony czynnik ludzki

Sztuczna inteligencja może analizować obrazy w ciągu kilku sekund, ale nie jest w stanie wczuć się, doradzać ani dostosowywać się do specyficznych okoliczności i potrzeb pacjenta. Chociaż algorytm może zaproponować teoretycznie idealny projekt protezy, tylko lekarz klinicysta może określić, czy to rozwiązanie najlepiej odpowiada unikalnym potrzebom, preferencjom i celom leczenia pacjenta. Sztuczna inteligencja jest cennym asystentem, ale współczujący, etyczny i świadomy kontekstu lekarz musi zachować kontrolę nad całym procesem leczenia.

“Lekarze wykorzystujący AI w stomatologii obserwują mniejszą liczbę poprawek prac protetycznych i większe zadowolenie pacjentów”

W ciągu najbliższych pięciu lat przewiduję następujące zmiany w dziedzinie protetyki:

Modele przewidywania okluzji: symulacje AI, które przewidują długoterminowe wzorce zużycia i obciążenia;

Symulacje specyficzne dla pacjenta: interaktywne makiety dla pacjentów w celu wizualizacji wyników przed leczeniem;

Sztuczna inteligencja w gabinecie w czasie rzeczywistym: sugestie w czasie rzeczywistym podczas przygotowywania lub dostarczania protezy;

Integracja międzyplatformowa: płynne połączenie między oprogramowaniem do projektowania, systemami obrazowania i zarządzaniem praktyką;

Nowe technologie: być może interfejsy AI, rzeczywistość rozszerzona lub algorytmiczne systemy selekcji – niektórych rzeczy jeszcze nie potrafimy sobie wyobrazić.

Sztuczna inteligencja jako narzędzie, a nie zamiennik

Sztuczna inteligencja w protetyce to już praktyczne narzędzie, a nie odległa obietnica. Oszczędza czas, usprawnia przepływ pracy i poprawia wyniki leczenia pacjentów. Jednak największa wartość AI polega na tym, w jaki sposób klinicyści decydują się na przyjęcie i nadzorowanie nowych rozwiązań – wykorzystując sztuczną inteligencję jako pomoc, a nie zamiennik.

Moja rada dla lekarzy dentystów jest taka, aby zachować ciekawość i być na bieżąco. Poszukujcie praktycznych szkoleń, aby zbudować pewność siebie w pracy z nowymi technologiami. Zawsze zachowujcie kontrolę nad procesem leczenia, pozwalając sztucznej inteligencji na poszerzenie Waszej wiedzy. Razem możemy wykorzystać sztuczną inteligencję do kształtowania przyszłości, polepszenia opieki zdrowotnej, poszerzając naszą ofertę bez uszczerbku dla tego, kim jesteśmy.

Uwaga redakcyjna:

Pełną listę referencji można znaleźć tutaj.