Właściwa higiena – faza podtrzymująca leczenia implantologicznego

Lekarze dentyści, asystentki oraz higienistki stomatologiczne coraz częściej mają kontakt z pacjentami z wszczepionymi implantami. W przyszłości ten trend będzie się nasilał w miarę spadku cen leczenia implantologicznego. Zarówno lekarz jaki i higienistka, mają udział w powodzeniu leczenia implantologicznego, powinni umieć szybko zdiagnozować periimplantitis, posiadać niezbędną wiedzę pozwalającą na leczenie łagodnych i umiarkowanych stanów periimplantitis, a także monitorować zdrowie tkanek otaczających implanty w perspektywie długoterminowej, w ramach regularnych wizyt kontrolnych pacjenta.
embedImagecenter("Imagecenter_1_357",357, "large");

Jak rozpoznać problem dotyczący implantu?
Podczas monitorowania stanu tkanek otaczających implanty w ramach wizyt kontrolnych należy koniecznie postępować w metodyczny sposób, aby rozpoznać wczesne objawy periimplantitis. Do wskaźników klinicznych, przydatnych w ocenie występowania i stopnia nasilenia stanu zapalnego wokół implantów należą:
• obecność płytki i kamienia,
• stan zapalny tkanek otaczających implant,
• wzrost głębokości zgłębnikowania wokół implantu,
• krwawienie przy zgłębnikowaniu,
• wysięk ropny z kieszonki wokół implantu,
• ruchomość implantu,
• zmiany radiologiczne.

Podczas zgłębnikowania tkanek wokół implantów istotne znaczenie ma używanie niewielkiej siły (0,25 Ncm), aby uniknąć uszkodzenia tkanek. Nabłonek łączący wokół implantu jest przyczepiony równolegle, dlatego stawia mniejszy opór. W efekcie zakres zgłębnikowania wokół implantów jest większa niż wokół naturalnych zębów. W przypadku implantów położonych poza strefą estetyczną, zakres zgłębnikowania w sytuacji zdrowia wynosi 2-4 mm. W strefie estetycznej, gdzie implanty wprowadza się zwykle głębiej, zakres zgłębnikowania jest jeszcze większy. Warto zwrócić uwagę, że w przypadku większości systemów implantologicznych w pierwszym roku po obciążeniu obserwuje się pewną utratę kości brzeżnej. Wykazano, że ważnym czynnikiem wpływającym na długoterminowe rokowanie w przypadku leczenia implantologicznego jest palenie tytoniu. Dlatego też u palaczy szczególnie ważne są regularne badania kontrolne tkanek otaczających implanty.

Postępowanie w przypadku utraty kości
Jeśli obserwujemy postępującą utratę kości, ważne jest określenie przyczyny takiego stanu. Utrata kości może wynikać z nadmiernych sił zwarciowych lub wywołanego przez bakterie stanu zapalnego. Przeciążenia zgryzowe zawsze wymagają skorygowania przez dentystę implantologa.

Zapalenie tkanek wywołane przez płytkę leczy się początkowo metodami niechirurgicznymi. Metody terapii zależą jednak od wyjściowej sytuacji klinicznej. Terapia obejmuje usunięcie płytki nazębnej z zastosowaniem lub bez zastosowania miejscowych lub ogólnoustrojowych środków wspomagających leczenie. Miejsca, w których zakres zgłębnikowania wynosi 5 mm lub więcej albo w których stwierdza się utratę kości powyżej 2 mm, wymagają interwencji chirurgicznej, zgodnej z raportem podsumowującym International Team for Implantology (ITI, Ryc. 1).

Częstą przyczyną periimplantitis wywołanego przez płytkę jest nadmiar cementu, wciśniętego do tkanek podczas osadzania korony. Jeśli lekarz implantolog nie usunie dokładnie nadmiarów cementu, doprowadzi to do stanu zapalnego tkanek i możliwej utraty kości.

Terapia podtrzymująca w leczeniu implantologicznym
Dla utrzymania zdrowia tkanek otaczających implant ważne jest zachowanie swłaściwej higieny jamy ustnej. Szczoteczki do zębów (ręczne lub elektryczne) ułatwiają redukcję ilości biofilmu i płytki bakteryjnej. Nici dentystyczne oraz szczoteczki międzyzębowe są niezbędnym narzędziem dla oczyszczania powierzchni interproksymalnych. Istotne jest, aby zabiegi higieny jamy ustnej nie były dla pacjenta zbyt skomplikowane i zbyt długotrwałe na skutek stosowania zbyt wielu narzędzi pomocniczych. W strefie estetycznej można stosować technikę skrzyżowanej nici (Ryc. 2).

Nieprawidłowa technika nitkowania lub niestosowanie nici dentystycznej może prowadzić do poddziąsłowego zapalenia tkanek otaczających implant. W przypadku stosowania cementowanych koron ważne jest całkowite usunięcie nadmiarów cementu. Drażniące czynniki działające poddziąsłowo, takie jak pozostałości cementu mogą prowadzić do rozwoju ostrego periimplantitis z dolegliwościami bólowymi, obrzękiem, krwawieniem przy zgłębnikowaniu i wreszcie utratą kości (Ryc. 2-3).

Proces odkładania kamienia na powierzchni implantów przebiega w bardzo podobny sposób jak na powierzchni naturalnych zębów. Jedyna różnica wynika z faktu, że łącznik i porcelana są bardzo gładkie, dlatego kamień nie przylega do nich tak mocno jak do naturalnych zębów. Podczas usuwania kamienia naddziąsłowego z powierzchni koron osadzonych na implantach nie należy używać skalerów ze stali nierdzewnej, ponieważ powoduje to uszkadzanie powierzchni tytanu. Dlatego też higienistka powinna użyć materiału bardziej miękkiego niż tytan. W tym celu stosuje się narzędzia pokrywane złotem lub wykonane ze wzmocnionego tworzywa sztucznego (Ryc. 4). Nigdy nie wolno używać ultradźwięków podczas pracy w okolicy implantów. Nagrzewają one implant i mogą doprowadzić do obumarcia kości, która odpowiada za zrastanie implantu z żuchwą lub szczęką.

W przypadku stwierdzenia obecności kieszonek w większości stanów periimplantitis do wyleczenia wystarczy schemat CIST. Poniżej przedstawiono przykład implantu w miejscu górnego prawego siekacza bocznego z kieszonką o głębokości 8 mm. Zastosowano leczenie niechirurgiczne z miejscową aplikacją środków przeciwbakteryjnych. Pacjent używał żelu z chlorheksydyną i największą szczoteczkę międzyzębową (Ryc. 5a-c). Po 2 tygodniach prostej terapii niechirurgicznej głębokość kieszonki zmniejszyła się do 5 mm. Ewentualne dalsze leczenie musi przebiegać pod kontrolą implantologa.

Podsumowanie
Właściwa domowa higiena jamy ustnej ma znaczący wpływ na stabilność położenia brzegu kości wokół implantów stomatologicznych. Dlatego konieczne są regularne wizyty u higienistki stomatologicznej, które zapewnią utrzymanie wysokiego standardu higieny wokół implantów zębowych.