Fotobiomodulacja jako narzędzie wspomagające gojenie ran po leczeniu chirurgicznym

Jedna z głównych zasad działająca w przyrodzie mówi, że światło jest źródłem życia. Każda żyjąca komórka emituje fotony zwane biofotonami. Jest to zasada, dzięki której terapia LLLT może być z sukcesem stosowana leczniczo, a wykonana zgodnie z procedurą odpowiednią dla danego pacjenta, nie wywoła jakichkolwiek uszkodzeń i efektów ubocznych w ludzkim ciele.

Pomimo, że PBM jest z powodzeniem stosowana od ponad 30 lat, wciąż trwają badania oceniające jej szczegółowy mechanizm działania². Zastosowanie laseroterapii jako wspomagające leczenie w gojeniu ran jest wykorzystywane poprzez stymulację procesów prowadzących do zmian metabolizmu na poziomie komórek i tkanek.

Termin „terapia laserem małej mocy” pochodzi od angielskiego skrótu LLLT, czyli Low Energy-Level Laser Therapy. Współcześnie LLLT jest stosowana w większości dziedzin medycyny, jak: traumatologia, medycyna sportowa, rehabilitacja, ortopedia, dermatologia, chirurgia, neurologia, ginekologia, ale również w weterynarii i stomatologii¹.

Głównymi efektami leczniczymi jest działanie biostymulacyjno-regeneracyjne, przeciwzapalne i przeciwbólowe, udowodnione w wielu badaniach in vitro i in vivo². Te efekty wtórne są wynikiem działania efektów pierwotnych na poziomie komórkowym. Energia światła laserowego pochłaniana jest przez enzymy mitochondrialne, powoduje wzrost ATP i reaktywnych form tlenu, dostarczając komórkom większą ilości energii^3,4. Tkanka ludzka pochłania energię laserową poprzez fotony, by stymulować i wpływać na procesy metaboliczne ludzkie podobne do działania światła słonecznego na życiowe procesy roślin.

Przyspieszenie resorpcji obrzęków i wysięków zapalnych, rozszerzenie naczyń krwionośnych (przez zwiększone wytwarzanie prostaglandyn), stymulacja makrofagów, stymulacja syntezy białka, wzrost fibroblastów i komórek nerwowych, przyspieszona synteza interferonu, zwiększona aktywność makrofagów i limfocytów – to efekty, dzięki którym gojenie ran jest efektywniejsze i szybsze za sprawą dodatkowego działania źródła światła lasera.

Terapeutyczne działanie promieniowania laserowego w zależności od wskazań powinno być indywidualnie dawkowane zarówno w ilości mocy, czasu, jak i częstotliwości dawkowania. Istnieje wiele protokołów leczniczych podawanych przez wielu autorów^2,3.

Chow et al. w podwójnie ślepej próbie klinicznej na 90 pacjentach przedstawili leczenie przeciwbólowe laserem o długości 830 nm przy użyciu 300 mW i 9 J/pkt. W konkluzji pokazał, że zastosowanie 20 J/cm² dało statystycznie znamienne i trwałe działanie przeciwbólowe.

Makhlouf et al. opisali działanie LLLT, laserem o parametrach 830 nm, 100 mW, 3J/pkt. jako wspomagające przy leczeniu niechirurgicznym kieszeni przyzębnych jako statystycznie poprawiające efekty lecznicze w okresie od 5 tygodni do 3 miesięcy po zabiegu.

Ustaoglu et al. udowodnili w randomizowanym badaniu klinicznym u 40 pacjentów po przeszczepie tkanki nabłonkowej (FGG), że gojenie było znacznie przyśpieszone u pacjentów, u których zastosowano laseroterapię jako wspomagającą gojenie pozabiegowe⁶.

Opis przypadku 1

Na zdjęciach własnych przedstawiono kliniczny obraz gojenia po zabiegu pokrycia recesji tkanką łączną. Dzięki fotobiomodulacji, każdego dnia po zabiegu, przez 7 dni, uzyskano przyspieszone gojenie do tego stopnia, że po 14 dniach usunięto szwy. Warto dodać, że przy tego typu zabiegach procedura utrzymuje pozostawienie szwów do 21 dni. Zastosowano naświetlanie laserem o długości fali 635 nm, 60 mW, 3J/cm2, CW.

 
Opis przypadku 2

Pacjent z problemem krzepliwości krwi zgłosił się do gabinetu po zabiegu chirurgicznym, z rozległym obrzękiem tkanek miękkich policzka prawego (strona zabiegowa) oraz następowym krwiakiem. Biomodulacja zewnątrzustna laserem 635 nm, 100 mW, 4J/cm2 każdego dnia przez 7 dni dała całkowite ustąpienie objawów.

 

Piśmiennictwo:
1. Laakso LE. Personalizing Photobiomodulation Therapy. Photomedicine and laser Surgery, 2017, 35,1:1-2.
2. Chow RT, Armati PJ. Photobiomodulation: Implications for Anesthesia and Pain Relief. Photomedicine and laser Surgery, 2016, 34,12:599-609.
3. Chow RT, Johnson MI, Lopes-Martins RA, Bjordal JM. Efficacy of low-level laser therapy in the management ofneck pain: a systematic review and meta-analysis of randomized placebo or active-treatment controlled trials. Lancet 2009; 374:1897-1908.
4. Oberoi S, Zamperlini-Netto G, Beyene J, Treister NS, Sung L. Effect of Prophylactic low lewel laser therapy on oral mucositis: a systematic review and meta-analysis. Plos One. Sept 2014,9 (9):1-10.
5. Makhlouf M, Dahaba MM, Tuner J, Eissa SA, Harhash TA. Effect of adjanctive low level laser therapy (LLLT) on nonsurgical treatment of chronic periodontitis. Photomedicine and laser Surgery, 2012, 30,3:160-7.
6. Ustaoglu G, Ercan E, Tunali M. Low-level laser therapy in enhancing wound healing and preservating tissue thickness at free gingival graft donor sites: a randomized, controlled clinical study. Photomedicine and laser Surgery, 2017, doi: 10.1089/pho.2016.4163.