DT News - Poland - Międzynarodowy program edukacyjny zdrowia jamy ustnej dla dzieci słabowidzących

Dental Tribune Poland

pią. 7 lipca 2023

ratować

Wg danych zgromadzonych przez ekspertów zajmujących się zagadnieniami utraty wzroku stowarzyszonych jako Vision Loss Expert Group (VLEG), na świecie żyją 43 mln osób niewidomych, 295 mln osób doświadcza utraty wzroku w stopniu znacznym i średnim, zaś 258 mln w stopniu łagodnym.

Liczbę niewidomych dzieci szacuje się na 2 mln, 30 mln dzieci funkcjonuje z zaburzeniami wzroku w stopniu od znacznego do średniego, zaś 58 mln doświadcza lekkich jego zaburzeń. Szacuje się, że 12 mln spośród nich ma wady, które mogłyby zostać szybko i skutecznie skorygowane. Jednak statystycznie co minutę jedno dziecko na świecie traci wzrok! Dlatego też zapobieganie utracie wzroku wśród dzieci stało się jednym z międzynarodowych priorytetów zdrowotnych.

Dzieci i młodzież z dysfunkcją wzroku należą do grupy podwyższonego ryzyka chorób jamy ustnej. W związku z tym powinny znajdować się pod ścisłym nadzorem lekarza dentysty i być traktowane priorytetowo. Niestety, muszą dodatkowo pokonać więcej barier w dostępie do leczenia stomatologicznego w porównaniu z osobami zdrowymi, a w efekcie rzadziej trafiają do gabinetu stomatologicznego niż powinny. Bariery wynikają m.in.: z braku informacji, niskiej świadomości opiekunów oraz ograniczeń finansowych i architektonicznych.

Problem higieny jamy ustnej dzieci z niepełnosprawnościami jest wyzwaniem nie tylko dla nich samych, ale również dla ich rodziców i opiekunów. Często są oni skupieni na niepełnosprawności swoich podopiecznych, a także na ich rehabilitacji oraz leczeniu chorób towarzyszących i nie przywiązują wystarczającej uwagi do codziennej higieny jamy ustnej oraz konieczności regularnych wizyt stomatologicznych. Dlatego tak ważne jest uświadomienie opiekunom, że choroby jamy ustnej mają znaczący wpływ na cały organizm i mogą przyczyniać się do wystąpienia wielu chorób ogólnoustrojowych.

Aby wyciągnąć pomocną dłoń do dzieci słabowidzących i ich rodzin oraz pomóc im mierzyć się z przeciwnościami dnia powszedniego powstał międzynarodowy projekt pt.: „Program edukacyjny zdrowia jamy ustnej dla dzieci słabowidzących” („Oral health education program for visually impaired children”). Pomysłodawcą, kierownikiem projektu oraz laureatką konkursu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego była prof. dr hab. n. med. Renata Chałas, Dziekan Wydziału Lekarsko-Dentystycznego i Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Jamy Ustnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, która stworzyła zespół składający się z lekarzy dentystów, ekspertów w dziedzinie tyflopedagogiki, pracowników szkół dla dzieci słabowidzących oraz studentów kierunku lekarsko-dentystycznego UM w Lublinie. Ponadto, nawiązała współpracę z krajami partnerskimi – Węgrami i Słowacją. Dzięki temu, zespół został wzbogacony o kolejnych międzynarodowych ekspertów w dziedzinie tyflopedagogiki oraz stomatologii i higieny stomatologicznej.

Projekt został wyłoniony na drodze konkursu i sfinansowany przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki (The International Visegrad Fund). Organizacja została założona w 2000 r. przez państwa Grupy Wyszehradzkiej w celu pogłębiania regionalnej współpracy międzynarodowej organizacji społeczeństwa obywatelskiego. W ramach swojej działalności Fundusz wspiera ponadnarodowe działania w zakresie 7 obszarów: Kultury, Edukacji, Innowacji, Demokracji, Polityki publicznej, Środowiska i turystki oraz Rozwoju społecznego.

Projekt był realizowany przez konsorcjum 3 partnerów: Polski, Węgier i Słowacji. Uniwersytet Medyczny w Lublinie był partnerem koordynującym. Węgierskim partnerem była Fundacja Zdrowia Jamy Ustnej, a partnerem ze strony słowackiej Uniwersytet Preszowski w Preszowie. Ponadto do realizacji działań włączony został Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej im. Prof. Zofii Sękowskiej w Lublinie. Wśród zagranicznych instytucji zaangażowany został dodatkowo Uniwersytet w Peczu oraz 2 szkoły dla Dzieci Niewidomych: w Budapeszcie i Lewoczy.

Tematem przewodnim projektu było przygotowanie i wdrożenie pilotażowego programu kształcenia dotyczącego prawidłowej higieny jamy ustnej dla dzieci z dysfunkcją wzroku. Projekt zakładał nabycie umiejętności szczotkowania zębów przez dzieci z dysfunkcją wzroku z Polski, Słowacji i Węgier oraz przeszkolenie nauczycieli, rodziców i opiekunów w zakresie prawidłowego dbania o higienę jamy ustnej ich słabowidzących podopiecznych.

Mimo pandemii Covid-19, w listopadzie 2021 r. w ramach projektu zorganizowano warsztaty w formie hybrydowej dla uczestników z 3 krajów. Było to niezwykłe doświadczenie, podczas którego omówiony został główny cel projektu – pomoc dzieciom z dysfunkcją wzroku. Uczestnictwo tak wielu osób z różnych państw, reprezentujących różne zawody, pozwoliło przyjrzeć się sytuacji dzieci z różnych perspektyw, co ułatwiło opracowanie planu działania. Jedną z osób, która „przekładała” pomysły na możliwość ich wdrożenia do edukacji niewidomych dzieci był ekspert w tej dziedzinie dr hab. Bogusław Marek, profesor KUL, anglista uhonorowany przez Królową Elżbietę II Orderem Imperium Brytyjskiego.

Efektem warsztatów były opracowania koncepcyjne multimedialnych materiałów edukacyjnych, dzięki którym możliwa była ich realizacja zgodnie ze wspólną wizją wszystkich Partnerów. Pozyskane w ramach grantu środki pozwoliły na stworzenie filmu instruktażowego dla rodziców, opiekunów i nauczycieli, słuchowiska dla dzieci nt. poprawnego dbania o higienę jamy ustnej, scenariusza akcji edukacyjnych, ulotki w alfabecie Braille’a dla dzieci i młodzieży oraz ulotki dla rodziców, opiekunów i nauczycieli. Dodatkowo, specjalnie na potrzeby podopiecznych wyprodukowane zostały specjalne puzzle do nauki anatomii zębów. Szkoły otrzymały również profesjonalne modele zdrowych zębów i zębów z próchnicą, a także model do nauki prawidłowego szczotkowania z podpisami w alfabecie Braille’a. Ponadto, uczestniczące w akcji dzieci zostały zaopatrzone w elektryczną szczoteczkę i pastę do zębów oraz maskotkę Projektu – Krokodylka, aby utrwalać nabyte umiejętności na co dzień. Akcje edukacyjne odbywały się w szkołach w 3 krajach: w Polsce, na Węgrzech i w Słowacji. „Kilka miesięcy przygotowań, warsztaty, spotkania stacjonarne i on-line, wspólne, międzynarodowe konsultacje, godziny spędzone nad opracowywaniem materiałów – praca, którą włożyliśmy w realizację projektu mogła w końcu zmaterializować się w postaci tych kilku spotkań z dziećmi i ich opiekunami” – mówili po zakończeniu akcji nauczyciele akademiccy z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. „Rozmawiając z dziećmi i patrząc, jak angażują się w nasze akcje czuliśmy, że robimy coś bardzo potrzebnego, co faktycznie może choć trochę poprawić ich trudną sytuację” – dodali.

Zmiany, jakie zaszły w codzienności uczestników akcji zauważyła już Lucia Žalčíková ze Szkoły dla Dzieci Niewidomych w Lewoczy (Słowacja). „Po przeprowadzonych akcjach profilaktycznych obserwujemy zwiększone zainteresowanie zdrowiem jamy ustnej wśród dzieci i ich rodziców. Dzieci zdecydowanie chętniej myją zęby po posiłkach i robią to sprawniej, bo mogły się tego nauczyć na dostosowanych do ich możliwości modelach edukacyjnych” – zauważyła. Stworzone materiały audiowizualne przyczyniły się do lepszego zrozumienia tematu higieny jamy ustnej i zaprzyjaźnienia się z gabinetem stomatologicznym. „Słuchowisko o przygodach Krokodylka było strzałem w dziesiątkę, zupełnie zmieniło nastawienie dzieci do wizyt stomatologicznych – teraz chcą być jak Crocky! Film instruktażowy również spełnił swoje zadanie, bo zebrał w jednym miejscu i w przystępnej formie pokazał najważniejsze informacje, jakie powinien otrzymać opiekun dziecka z dysfunkcją wzroku na temat zdrowia jamy ustnej” – dodała L. Žalčíková.

Rezultaty projektu będą stanowiły ogromną wartość edukacyjną o zasięgu międzynarodowym dla młodych osób słabowidzących oraz ich rodzin, a także nauczycieli i pedagogów, którzy na co dzień pracują z dziećmi z dysfunkcją wzroku. Efekty projektu przyczynią się także do wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością sensoryczną oraz dla osób z ich otoczenia. Oprócz działań praktycznych projekt zakładał również aspekt naukowy w postaci zgłębienia wiedzy w dziedzinie edukacji dzieci z dysfunkcjami wzroku po to, aby międzynarodowa społeczność naukowa mogła czerpać ze zdobytych doświadczeń przy opracowywaniu szeroko zakrojonych programów profilaktycznych.

Autorzy projektu liczą, że inicjatywa przyczyni się do podniesienia poziomu świadomości prozdrowotnej dzieci i młodzieży z dysfunkcją wzroku oraz wskaże rodzicom i opiekunom właściwą drogę do osiągnięcia i utrzymania zdrowia jamy ustnej ich podopiecznych. Jednym z istotnych celów jest również zwiększenie wrażliwości społeczeństwa na potrzeby dzieci z dysfunkcją wzroku. „W tej kwestii jest jeszcze wiele do zrobienia, jednak jesteśmy pełni nadziei, że efekty naszego projektu będą widoczne w zdrowych i częstych uśmiechach dzieci” – podsumowała prof. Renata Chałas.

na podst.: mat. prasowe

To post a reply please login or register

Powiązane artykuły

Program zdrowia jamy ustnej dla sportowców wpływa na poprawę wyników

Istnieje kilka powodów, dla których sportowcy częściej mają zły stan zdrowia jamy ustnej. Oprócz aktywności fizycznej, która powoduje suchość w ...

Miesiąca Zdrowia Jamy Ustnej

Miesiąc Zdrowia Jamy Ustnej to inicjatywa marki Colgate mająca na celu edukację społeczeństwa w zakresie higieny jamy ustnej oraz profilaktyki i ...

Stan zdrowia jamy ustnej matki wpływa na zdrowie dziecka

27-letnie badania wykazują, że dzieci matek, których stan zdrowia jamy ustnej jest zły, cierpią z powodu tych samych problemów.

Jedzmy sery dla lepszego zdrowia jamy ustnej!

Być może brzmi to niewiarygodnie, jednak jedzenie sera może poprawić stan zdrowia jamy ustnej.

Zbadano korelację między lękiem matki a stanem zdrowia jamy ustnej dzieci

Wiele osób z lękiem stomatologicznym unika regularnych wizyt u dentysty, co z kolei może prowadzić do pogorszenia zdrowia ich jamy ustnej i dalszego ...

Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej

Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej obchodzony jest 20. marca już po raz 6. na całym świecie. Jak wskazują wyniki raportu z badania przeprowadzonego ...

MZ wybierze realizatora programu monitorowania stanu zdrowia jamy ustnej Polaków

Minister Zdrowia ogłosił konkurs ofert na wybór realizatora programu polityki zdrowotnej „Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji ...

20 marca – Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej!

World Oral Health Day to rozpoznawalne na całym świecie święto wszystkich tych, którym bliskie są ideały optymalnego stanu zdrowia jamy ustnej ...

Badanie rzuca nowe światło na zdrowie jamy ustnej dzieci z autyzmem

Ponieważ liczba zgłaszanych przypadków dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) stale rośnie na całym świecie, wzrasta także potrzeba ...

System do badań przesiewowych zdrowia jamy ustnej dzieci przy użyciu inteligentnych urządzeń

Naukowcy z Australii otrzymali niedawno fundusze rządowe na projekt, którego celem jest opracowanie systemu, który umożliwi rodzicom fotografowanie ...