Najnowsze możliwości leczenia zapalenia przyzębia

Zagadnienia, które omawiano podczas pierwszej sesji poświęcone były zastosowaniu miejscowej antybiotykoterapii w leczeniu periodontitis. Po krótkim wprowadzeniu przez prof. Niklausa P. Lang (University of Hong Kong, China), prof. Maurizio S. Tonetti, Executive Director of the European Research Group on Periodontology (ERGOPerio) z Włoch otworzył pierwsze sympozjum Heraeus, prezentując współczesne spojrzenie na problem periodontitis i fakty potwierdzające, jak stan ten wpływa na zmianę leczenia. Prof. Tonetti podkreślił, że zapalenie przyzębia stało się w ostatnich latach bardzo poważnym problemem zdrowotnym w Europie.

Dowiedziono, że periodontitis może oddziaływać na organizm człowieka na wiele sposobów, dlatego ważne jest, by kontrolować i ograniczać dodatkowe czynniki ryzyka tym bardziej, że wzrasta rola biofilmu w indywidualnej podatności na choroby przyzębia. Jest to spowodowane czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, które determinują intensywność i obraz kliniczny procesu zapalenia przyzębia.

Prof. Tonetti przedstawił możliwości i perspektywy zastosowania w najbliższej przyszłości nowych terapii. Jedną z nich jest tzw. model psa gończego, w którym „przyjazne” bakterie takie, jak: Streptococcus sanguinis, Streptococcus salivarius i Streptococcus mitis dają pozytywną odpowiedź zapalną podczas podawania poddziąsłowego w połączeniu z SRP (scaling and root planing). Pokazują to zdjęcia rtg, na których wyraźnie widać zwiększoną gęstość i poziom kości (Nackaerts et al., 2008). Inna metoda leczenia wykorzystuje efekt działania mikroelementów podawanych w formie suplementów diety. W tym wypadku miernikiem powodzenia terapii jest redukcja głębokości kieszeni przy badaniu sondą (Chapple ILC et al., 2012), jednak w celu weryfikacji znaczenia klinicznego tej metody niezbędne są jej dalsze badania kliniczne.

Prof. Lang skoncentrował swoją prezentację na zarządzaniu głębokością kieszeni. Wiadomo, że określana podczas sondowania głębokości kieszeni ≥ 6 mm koreluje ze zwiększonym ryzykiem utraty zębów. Jest to również poziom, na którym kompozycja biofilmu i jego patogeniczność ulega zmianie. Miejscowe podawanie antybiotyków wspomagających terapię wymaga aplikacji znacznie bardziej skoncentrowanych, aktywnych składników w celu zwalczenia chorobotwórczych bakterii przyzębia. Ponadto, dostarczona substancja musi pozostać aktywna wystarczająco długo, aby zapewnić dostarczanie aktywnych składników na odpowiednim poziomie.

W ostatnich badaniach przeprowadzonych przez ERGOPerio group (Tonetti et al., 2012) rozpatrywano efekt terapeutyczny jednorazowego, miejscowego i wspomagającego powolnego uwalniania żelu doksycyklinowego (SRD) pacjentom z ciągłą i/lub nawracającą chorobą periodontyczną podczas terapii SPT (supportive periodontal therapy). Po czyszczeniu i leczeniu z użyciem ultrasonicznych instrumentów, SRD został zaaplikowany do pozostałych kieszeni ≥ 4 mm w grupie testowej. Wyniki badań poparły koncepcję zastosowania dodatkowych miejscowych antybiotyków, zwłaszcza SRD. W leczeniu ciągłej i/lub nawracającej choroby periodontycznej podczas SPT wykazano, że ma to pozytywne działanie terapeutyczne w zakresie odpowiedzi zapalnych również w przypadku głębokich kieszeni (≥ 5 mm). Miejscowe antybiotyki również wydają się być najbardziej skuteczną metodą na leczenie periimplantitis dzięki wysokiej koncentracji aktywnych składników. Flora mikrobiologiczna jest w dużej części porównywalna z periodontitis, jednak zmiana o wskazująca na istnienie periimplantitis może być również spowodowana przez Staphylococcus aureus (typowy organizm ropotwórczy). Wypływ ropy podczas sondowania kieszeni jest klinicznym wskaźnikiem infekcji w dignozie periimplantitis. Największym wyzwaniem jest usunięcie biofilmu – stosunkowo trudniejsze w przypadku powierzchni implantu niż naturalnego zęba. Obecnie nie istnieją określone standardy terapii oparte na dowodach, a miejscowe stosowanie antybiotyków może dostarczyć odpowiedzi dopiero w przyszłości. Prof. Lan podsumowując, podkreśla: „Nic nie usprawiedliwia i nie zwalnia pacjenta od obowiązku codziennego dbania o higienę jamy ustnej”.

Dr Waleed S.W. Shalaby, Chief Science Officer at Poly-Med Inc. z USA
zaprezentował najnowsze biomateriały do aplikacji ustnej i periodontycznej. Dostarczył on również dokładne informacje na temat krytycznych aspektów powolnego uwalniania aktywnych składników miejscowych antybiotyków. Jego zdaniem, rozwój Ligosan Slow Release do nieoperacyjnego leczenia periodontitis to dobry przykład funkcjonowania innowacji technologicznych. Jego główną zaletą jest biodegradalna substancja, składająca się z części hydrofobowych i hydrofilowych, mających na celu zapewnienie takiej konsystencji płynu, która umożliwi penetrację w głębokie i trudne do dosięgnięcia części kieszeni. Środowiska płynne zwiększają lepkość, tworząc konsystencję żelu. Ten efekt gwarantuje rezultat w postaci powolnego, nieprzerwanego uwalniania aktywnej substancji w odpowiednich dawkach przez co najmniej 12 dni. Dzięki bioresorbowalnej strukturze produktu, pacjent nie wymaga ponownych wizyt i czerpie korzyści z relatywnie niskiej systematycznej ekspozycji na doksycyklinę.

Po dokładnym spojrzeniu na zalety innowacyjnej formuły żelowej przedstawionej przez dr. Shalaby, prof. Peter Eickholz (University of Frankfurt, Niemcy) kontynuował poszukiwania odpowiedzi na pytania dotyczące oczekiwanego efektu po podaniu nowego żelu doksycyklinowego. Zaczął od wymienienia czynników predysponujących do zastosowania miejscowej terapii antybiotykowej i zaprezentował wyniki badań klinicznych, których użył również do przedstawienia dowodów naukowych dla dodatkowych korzyści użycia 14% żelu SRD. W połączeniu z SRP, w przypadku wcześniej nieleczonej periodontitis udowodniono, że jest to klucz to poprawy przyczepu oraz redukcji wielkości kieszeni, co klinicznie jest bardziej istotnie niż samo osiągnięcie SRP (Eickholz et al., 2012). Porównanie poddziąsłowego, miejscowego podania antybiotyku oraz mechaniczne czyszczenie pokazało porównywalną wydajność kliniczną (Eickholz et al., 2005). Pierwotne korzyści w przypadku jakichkolwiek pozostałości głębokich kieszeni podczas SPT (Tonetti et al., 2012) zostały już wcześniej przedyskutowane w prezentacji prof. Langa. W podsumowaniu prof. Eickholz podkreślił dalsze zalety doksycykliny, która ma nie tylko właściwości antybakteryjne, ale również przeciwzapalne. Badania kliniczne pokazały również, że jednorazowa aplikacja żelu 14% SRD u pacjenta z chorobą periodontyczną redukuje obecność niektórych chorobotwórczych bakterii przyzębia w płytce poddziąsłowej.

W czasie drugiego sympozjum, jego uczestnicy skupili się na obecnie dostępnych terapiach leczenia periodontycznego. Pierwsza prezentacja, przedstawiona przez prof. Petrę Ratka-Krügera (University of Freiburg, Niemcy) skupiała się na wspomagającej terapii periodontycznej w codziennej praktyce, podkreślając wagę SPT w długoterminowym sukcesie terapeutycznym. Oparła ona swoje podsumowanie na wielu różnych badaniach, które dostarczają dowody naukowe na pozytywny wpływ regularnego leczenia pacjenta cierpiącego na chorobę periodontyczną i stosowania technik SPT. Bazując na ocenie ryzyka na różnych poziomach (Lang and Tonetti, 2003), konieczna jest indywidualna jego analiza, aby pomóc zapobiec niewystarczającemu lub zbyt intensywnemu leczeniu. Prof. Ratka-Krüger przedstawiła opis ram czasowych dotyczących kontynuacji wizyt i badań, dostarczając szczegółowe informacje na temat indywidualnych wymogów. Odniosła się do pozytywnych efektów przedyskutowanych w pierwszej części sympozjum Heraeus, zwłaszcza na temat miejscowego podawania żelu SRD w przypadku wcześniej nieleczonych przypadków periodontitis (Eickholz et al., 2002) i po raz kolejny podkreślała zalety stosowania miejscowych antybiotyków: są niezawodne, łatwe i szybkie w użyciu. Dodatkowe korzyści tego podejścia w połączeniu z SRP podczas SPT są również potwierdzone naukowo (Tonetti et al., 2012). Prof. Ratka-Krüger odwołała się również do badań (Dannewitz et al., 2009), w których efekt podania miejscowego SRD dodatkowo do SRP podczas SPT został zbadany w przypadku zębów z tzw. defektem rozdwojenia. Po raz kolejny zaobserwowano poprawę w porównaniu z samym SRP. W podsumowaniu prof. Ratka-Krüger opisała pomocne terapie periodontyczne jako klucz do sukcesywnej terapii długoterminowej. Regularny udział w badaniach skupiających się na ryzyku pozwala na wykrycie nawrotów choroby i leczeniu ich we wczesnym stadium, a dzięki temu zapobiega utracie zębów. Miejscowe antybiotyki mogę potęgować działanie terapii mechanicznej, przyczyniając się do sukcesywnego leczenia.

Podczas prezentacji na temat telomerów, Juliette Reeves (Clinical Director w Perio-Nutrition, Wielka Brytania) omawiała wcześniej mało znane ich połączenia z periodontitis. Telomery to odcinki na końcach każdego chromosomu, które skracają się za każdym razem, kiedy dzieli się komórka. Ten proces jest przyśpieszony przez stres oksydacyjny. Długość telomerów jest powiązana z wiekiem, chronicznymi infekcjami, stresem oksydacyjnym i istniejącymi chorobami (Zglinicki et al., 2005). W ciągu ostatnich 10 lat, wpływ chorób periodontycznych na ogólny stan zdrowia został ostatecznie potwierdzony w wielu badaniach. Masi et al. (2011) dowiódł, że krótsze telomery połączone są z istnieniem periodontitis, a ich rozmiar jest zależny m.in. od stresu oksydacyjnego. Gilley et al. (2008) dowiódł, że telomery degradują, a zasięg chronicznych infekcji i stresu oksydacyjnego może być zmniejszony poprzez zmiany w stylu życia (palenie, dieta, otyłość, stres). W swojej prezentacji J. Reeves po raz kolejny zademonstrowała przykłady łączące zdrowy tryb życia i ogólny stan zdrowia z istnieniem problemów periodontycznych oraz zdefiniowała kontrole odpowiedzi zapalnych jako najwyższy cel leczenia.

 

embedImagecenter("Imagecenter_1_568",568, "large"); ">script>