Bambusowe szczoteczki do zębów

Monique Mehler, Dental Tribune Internation

wto. 23 lipca 2019

ratować

Amerykańska firma 4Ocean, która specjalizuje się w usuwaniu plastikowych odpadów z oceanu, udostępniła na Facebooku uderzające fotografie wiader wypełnionych kolorowymi szczoteczkami do zębów wyrzucanych z morza na plażach Bali. Post ten pokazał, jak bardzo higiena jamy ustnej przyczynia się do światowego kryzysu zanieczyszczenia środowiska. Wielu czytelników nie rozumie, dlaczego i w jaki sposób tak wiele szczoteczek do zębów trafia do oceanu w tym regionie.

Historia plastikowej szczoteczki do zębów, jaką znamy dzisiaj, nie jest zbyt długa. Do lat 40. ubiegłego wieku, do higieny stosowano gałązki drzew lub narzędzia wykonane z włosia zwierzęcego. Autorzy książki pt.: „Dental Biotribology” omawiają najwcześniejsze metody szczotkowania zębów, które sięgają 3500 r. pne, kiedy w Babilonii używano pałeczek do żucia. Chińskie zapisy na temat pałeczek do żucia z 1600 r. pne pokazują, że „jeden koniec został przeżuty aż stał się podobny do pędzla, podczas gdy drugi był spiczasty i używany jako wykałaczka. […] Pierwsze włosie używane do szczotkowania również pochodziło z Chin i została sprowadzona do Europy przez handlowców”. W rzeczywistości patyczki do żucia pozostają ważną częścią kultury muzułmańskiej i są nadal szeroko stosowane na Bliskim Wschodzie, w Afryce, na południu USA i w Azji.

Ewolucja szczoteczki do zębów przybrała na sile w Europie, a później w Ameryce Płn. Części pochodzące od zwierząt, np. uchwyty wykonane z kości bydlęcej i włosie z włosia końskiego były głównymi materiałami, z których konstruowano szczoteczki. Następnie wynaleziono nylon, a pierwsza nylonowa szczoteczka do zębów trafiła do sprzedaży w 1938 r. Włókna nylonowe pozostały materiałem preferowanym na włosie, ale producenci zaczęli stosować materiały termoplastyczne do wykonania uchwytów – opisano to w książce pt.: „Control of Dental Plaque” autorstwa Rachel Sammons

Przejście z naturalnych i biodegradowalnych materiałów na syntetyczne lub półsyntetyczne polimery wywarło duży wpływ na naszą planetę. Ze względu na niski koszt, łatwy proces produkcji, wszechstronność i nieprzepuszczalność wody, tworzywo sztuczne przeważało jako materiał, umożliwiając ludziom dokonanie postępu technologicznego we wszystkich dziedzinach życia. Z drugiej strony, skutki dla środowiska są poważne, ponieważ struktura chemiczna tworzywa czyni go odpornym na naturalny proces degradacji. Naukowcy nie są pewni dokładnej ilości odpadów z tworzyw sztucznych wyprodukowanych w ubiegłym stuleciu, ale artykuł amerykańskich naukowców pt.: „Produkcja, użytkowanie i los wszystkich tworzyw sztucznych, które kiedykolwiek powstały” stwierdza, że „do 2017 r. wyprodukowano 8300 mln ton odpadów metrycznych (Mt), a ok. 12 000 mln odpadów z tworzyw sztucznych trafi na składowiska do 2050 r.”.

Poza opakowaniami spożywczymi i innymi przedmiotami jednorazowego użytku, wykonanymi z tworzyw sztucznych, plastikowe szczoteczki do zębów przyczyniają się do tego zanieczyszczenia. Można oszacować, że są to setki milionów szczoteczek. Przy populacji ponad 7 mld ludzi, nawet przy uwzględnieniu faktu, że nie wszyscy wymieniają szczoteczkę co 3-4 miesiące, cała ludzkość zużywa kilkaset milionów kilogramów plastikowych szczoteczek do zębów w zaledwie rok! Największym problemem jest to, że szczoteczki do zębów nie nadają się do recyklingu, zatem niemal każda szczoteczka do zębów wykonana od lat 30. ubiegłego wieku wciąż jest gdzieś na świecie, żyjąc jako część śmieci.

Miswak, gałązka do czyszczenia zębów wykonana z drzewa Salvadora persica, to starożytna forma szczoteczki do zębów, jaką znamy obecnie. (Fot.: ustun ibisoglu/Shutterstock).

Oczywiście, przytoczona kalkulacja jest wariantem pesymistycznym, bowiem część ludzi używa szczoteczek elektrycznych lub biodegradowalnych. Firmy i producenci zaczynają inwestować w alternatywne tworzywa sztuczne pochodzące ze źródeł naturalnych, takich jak bambus oraz skrobia lub celuloza do pakowania, np. bambusowe szczoteczki do zębów, ze względu na łatwą dostępność, w ostatnich latach zagościły w wielu domach. Bambus jest najszybciej rosnącą rośliną na ziemi i jest naturalnie antybakteryjny, dlatego stanowi doskonały materiał, m.in. do produkcji szczoteczek do zębów.

Z pewnością można argumentować, że nawet jeśli każda osoba na świecie zmieni swoją szczoteczkę z dotychczasowej na przyjazną środowisku w ciągu następnego tygodnia, pozostanie jeszcze wiele obszarów, w których potrzebne są zdecydowane działania na rzecz odwrócenia skutków kryzysu związanego z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego plastikiem. Raport z marca 2019 r. sporządzony przez międzynarodową organizację pozarządową World Wide Fund for Nature sugeruje, że nie wszystko jest jeszcze stracone. Wg badań, chociaż „poziom zanieczyszczenia środowiska tworzywami sztucznymi zwiększy się tylko wtedy, gdy wszyscy uczestnicy nie staną się bardziej odpowiedzialni i świadomi kosztów używania tworzyw sztucznych dla natury i ludzi”, to to, co zostało „stworzone w jednym pokoleniu […] można rozwiązać w jednym pokoleniu ”.

Bambus jest najszybciej rosnącą rośliną na świecie, uważany jest za jeden z najbardziej zrównoważonych surowców (Fot.: Shawn Sosa/Shutterstock).

W ostatnich latach wprowadzono przepisy dotyczące plastikowych przedmiotów jednorazowego użytku, np. bezpłatne plastikowe torby na zakupy nie są już stosowane w krajach Unii Europejskiej i wielu innych krajach na świecie. Codziennie można zaobserwować wiele przykładów na to, w jaki sposób firny i producenci realizują politykę „zero odpadów”: lodziarnie i cukiernie, które zamieniły plastikowe łyżeczki na drewniane, kawiarnie oferujące zniżki, jeśli ich klienci przynoszą własne kubki wielokrotnego użytku i bary, które oferują słomki z naturalnych materiałów. Jak poinformował The Guardian, „Parlament Europejski głosował za zakazem używania jednorazowych sztućców, patyczków, słomek i mieszadeł z tworzyw sztucznych w ramach szeroko zakrojonego prawa przeciwko plastikowym odpadom, które niszczą plaże i zanieczyszczają oceany”. Zakaz ten ma wejść w życie do 2021 r. i będzie dotyczył wszystkich państw członkowskich UE. Nawet, jeśli ta zmiana jest myśleniem przyszłościowym i zmianą na lepsze, obecnie nie ma regulacji dotyczących plastikowych szczoteczek do zębów.

Być może problem plastikowych szczoteczek do zębów wydaje się zjawiskiem, które w sposób znikomy przyczynia się do zanieczyszczania środowiska naturalnego, warto się jednak zastanowić nad zmianą nawet takich przyzwyczajeń.

Powiązane artykuły

„Warzywna” szczoteczka do zębów?

Pacjenci mają ostatnio coraz więcej możliwości jednoczesnego dbania o czystość zębów i czystość planety dzięki nowo zaprojektowanej linii ...

Dokładność czyszczenia zębów zależy od dźwięku włosia szczoteczki

Naukowcy z Japonii odkryli, że to, jak dokładnie czyścimy zęby, zależy od tego, jaki dźwięk wydaje włosie szorującej po szkliwie szczoteczki. Teraz...

Szczoteczki międzyzębowe i gumowe wykałaczki to najskuteczniejsze urządzenia do higieny

PISA, Włochy: W niedawno opublikowanym badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie w Pizie porównano skuteczność czterech różnych urządzeń do higieny ...