DT News - Poland - Haptyka czyli inżynieria dotyku w edukacji stomatologicznej

Iveta Ramonaite, Dental Tribune International

śro. 26 lutego 2025

ratować

KUOPIO, Finlandia: Kształcenie z wykorzystaniem haptyki i rzeczywistości wirtualnej (VR), niegdyś uważane za science fiction, dziś odgrywa rolę pomocniczą w szkoleniach i kursach praktycznych, a w przyszłości może stać się podstawową metodą rozwijania umiejętności manualnych w stomatologii. Biorąc pod uwagę rosnące znaczenie tych technologii, fińscy badacze ocenili niedawno korzyści i wyzwania związane z wykorzystaniem haptyki i VR w programach nauczania na uczelniach medycznych. Wyniki badań wskazały, że rzeczywistość wirtualna pomaga studentom w opanowaniu zadań manualnych, jednak tego typu zajęcia nie uczą realnych sytuacji i przyzwyczajają do pracy w pozbawionym ryzyka środowisku wirtualnym.

Od wprowadzenia przez Oswalda Fergusa głów fantomowych w 1894 r. po nowoczesną inżynierię dotyku - ewolucja w edukacji stomatologicznej niewątpliwie odzwierciedla postęp w tej dziedzinie i ciągłe dążenie do innowacji. Wykorzystanie głów fantomowych w kształceniu stomatologicznych stworzyło fundament nowoczesnej dydaktyki, obecnie postęp w haptyce na nowo definiuje możliwości doskonalenia umiejętności praktycznych. Wprowadzenie pierwszego haptycznego trenera stomatologicznego VR w 2009 r. stanowiło kamień milowy w edukacji stomatologicznej, wypełniając lukę między nauką teoretyczną a praktycznym szkoleniem przedklinicznym i klinicznym, a tym samym poprawiając doświadczenie edukacyjne.

Postęp w kształceniu dzięki technologii cyfrowej

Chcąc skonsolidować wiedzę potrzebną wykładowcom w zakresie wdrażania haptyki VR do programów nauczania, naukowcy z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii przeprowadzili przegląd literatury dotyczący badań na temat roli i skuteczności tej metody szkoleniowej w edukacji stomatologicznej. Opisując swoje ustalenia, uwzględnili wnioski z prowadzonej przez nich globalnej ankiety skierowanej do wykładowców na temat wykorzystania haptyki VR w edukacji stomatologicznej, aby przedstawić aktualne wyzwania w tym zakresie.

W literaturze wykazano zarówno wzrost wykorzystania dotykowych narzędzi szkoleniowych VR w stomatologii, jak i udoskonalenie narzędzi, które stają się coraz bardziej realistyczne i wyrafinowane. Szkolenie stomatologiczne oparte na technologii wykorzystującej rzeczywistość wirtualną wspomaga zindywidualizowane kształcenie i często jest postrzegane przez studentów jako przejście pomiędzy nauczaniem przedklinicznym a praktyką kliniczną. Technologia zapewnia natychmiastową, obiektywną i spójną informację zwrotną oraz może wyróżnić konkretne obszary umiejętności, które wymagają dalszego rozwoju, a możliwości te prowadzą do zwiększonego zaangażowania i motywacji uczniów.

„Dzięki połączeniu haptyki i rzeczywistości wirtualnej wykładowcy mają więcej możliwości w zakresie kształcenia przedklinicznego i praktycznej edukacji klinicznej” – przekazał w komunikacie prasowym główny autor badania, dr Szabolcs Felszeghy, starszy pracownik naukowy na uniwersytecie.

Technologia ta ma jednak pewne wady, m.in. konieczność znacznych inwestycji początkowych. W wywiadzie dla Dental Tribune International dr Felszeghy stwierdził, że instalacja 15 urządzeń do treningu dotykowego VR kosztuje ponad 1 milion euro. Ponadto włączenie tej technologii do istniejących programów nauczania i przeszkolenie wykładowców w zakresie jej stosowania wymaga czasu i sporego nakładu pracy. Istnieje także potrzeba znalezienia odpowiednich obiektów do utworzenia laboratoriów szkoleniowych i zabezpieczenia niezbędnych zasobów. Ze względu na czynniki związane z czasem, pieniędzmi i przestrzenią, wdrażanie tej technologii przez uczelnie medyczne przebiega powoli. Co więcej, badacze podkreślili brak konsensusu co do najskuteczniejszego sposobu włączenia haptyki VR do programów nauczania stomatologii.

Wyzwania zgłoszone w ankiecie wskazały punkty wymagające udoskonalenia urządzeń dotykowych VR, a respondenci również przedstawili sugestie w tym zakresie. Obejmowały one włączenie większej liczby scenariuszy szkoleniowych, takich jak ekstrakcja, przeszczep zębów i wypełnienia; ulepszanie możliwości oprogramowania w celu zapewnienia większej liczby opcji i funkcji personalizacji, takich jak komunikaty głosowe; oraz wykorzystywanie sztucznej inteligencji do usprawniania szkoleń i oceniania, np. spersonalizowane szkolenia dostosowane do mocnych i słabych stron studentów. Dalsze zalecenia dotyczyły zwiększenia przenośności urządzeń, włączenia opcji oprzyrządowania o dużej i niskiej prędkości oraz umożliwienia jednoczesnej współpracy wielu użytkowników.

Chociaż korzyści płynące z wykorzystania inżynierii dotyku i VR w kształceniu stomatologicznym są oczywiste, wykorzystanie pełnego potencjału tych nowych technologii będzie wymagało dalszych badań w celu potwierdzenia ich rewolucyjnego wpływu i utorowania drogi dla ujednoliconych praktyk w edukacji dentystycznej.

„Edukacja stomatologiczna wspierana haptyką i rzeczywistością wirtualną oferuje nowe możliwości w przygotowaniu przedklinicznym i klinicznym. Może też pomóc złagodzić pewne ograniczenia obecnych metod edukacyjnych. Zanim jednak inżynierię dotyku i VR będzie można uznać za podstawowe metody rozwijania umiejętności praktycznych w edukacji dentystycznej, niezbędne są dalsze badania i walidacja. W miarę postępu technologii może ona odgrywać coraz ważniejszą rolę zarówno w kształceniu studentów, jak i w późniejszym szkoleniu podyplomowym” – podsumował współautor, prof. Murat Mutluay z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.

Badanie zatytułowane „Korzyści i wyzwania związane z integracją szkolenia w rzeczywistości wirtualnej wzmocnionej dotykiem w ramach programów nauczania stomatologii” (“Benefits and challenges of the integration of haptics-enhanced virtual reality training within dental curricula”) zostało opublikowane online 17 grudnia 2024 r. w czasopiśmie Journal of Dental Education.

Tagi:

To post a reply please login or register

Powiązane artykuły

Spektakularny rozwój edukacji online w branży stomatologicznej w 2020 roku

Nie wszystkie skutki pandemii SARS-CoV-2 są negatywne. Środki zapewniające dystans społeczny i ograniczenia w podróżowaniu skutecznie popchnęły ...

„W edukacji stomatologicznej wciąż zbyt mało uwagi poświęca się kontroli infekcji”

W 2009 r. grupa mikrobiologów założyła Europejskie Towarzystwo Bezpieczeństwa i Kontroli Infekcji w Stomatologii (AESIC) – organizację, ...

W Sejmie o wykonywaniu zawodu higienistki stomatologicznej

10 lipca 2024 r. odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. zawodów medycznych i terapeutycznych, w czasie którego omówiono stan prac nad ...

Najszybciej najostrzej…, czyli Gendex w natarciu

Od 2009 roku firma Gent z Krakowa, przedstawiciel marki Gendex, lidera na rynku sprzętu dla radiologii stomatologicznej jest zaangażowana w sponsorowanie ...

Sztuczna inteligencja w diagnostyce stomatologicznej

Prawidłowa diagnostyka chorób zębów jest często trudna i czasochłonna. Aby pomóc dentystom w szybszym i dokładniejszym wykrywaniu problemów ...

Porozumienie PTS i PSI dla edukacji w implantologii

2 czerwca br. we Wrocławiu prezydent PTS – prof. dr hab. n. med. Marzena Dominiak, Skarbnik PTS – prof. dr hab. n. med. Tomasz Gedrange oraz ...

Edukacja zdrowotna w szkołach od 2025 r. – ruszają prace przygotowawcze

Minister Edukacji Barbara Nowacka, Minister Zdrowia Izabela Leszczyna oraz Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras ogłosili inaugurację prac nad ...